6.Sınıf Sözcükte Anlam PDF – 6.Sınıf Türkçe Konu Anlatımı PDF şeklinde indirebilirsiniz. 6.Sınıf sözcükte anlam pdf müfredata uygun indirebilirsiniz.
6.SINIF SÖZCÜKTE ANLAM
- Okuduğu metindeki gerçek, mecaz ve terim anlamlı sözcükleri ayırt eder.
- Kelimelerin eş anlamlılarını bulur.
Kelimelerin zıt anlamlılarını bulur.
Eş sesli kelimelerin anlamlarını ayırt eder. - Yazdıklarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.
- Metindeki söz sanatlarını tespit eder.
Konuşturma (intak) ve karşıtlık (tezat) söz sanatları verilir.
6.SINIF SÖZCÜKTE ANLAM VİDEO KONU ANLATIM
Sözcükte Anlam Özellikleri
Sözcüklerin farklı farklı anlamlarda kullanılması ile oluşan bu yeni anlamlarını “Sözcükte Anlam Özellikleri” başlığı altınca inceleyeceğiz:
Gerçek Anlam
- Temel anlam, asıl anlam olarak da adlandırılır.
- Bir kelime farklı bir anlamı çağrıştırmayacak şekilde, herkesin bildiği ilk ve kendi anlamında kullanılırsa gerçek anlamda kullanılmış olur:
“Evlerin önlerine kuru meşe dallarıyla örtülü çardaklar yapmışlar.”-R. H. Karay
“Yanakları kuruydu fakat gözleri tamamıyla siyah yaştı.”-H. E. Adıvar
“Kuru” kelimesi bu iki örnekte gerçekten kuruluğu ifade eder.
Birkaç örnek daha verelim:
“Acı kahvesini yudumluyordu.” –T. Buğra
“Sonunda keskin bir taşı testere gibi kullanarak ipi incelte incelte kopardı.” –H. R. Gürpınar
“Annemin hastalığının geçmesi için bol miktarda tuzsuz kabak çekirdeği yemesi gerekiyormuş.”-A. Kutlu
Ne kadınlar sevdim zaten yoktular / Böyle bir sevmek görülmemiştir –A. İlhan
Mecaz Anlam
- Bir kelimenin tamamen gerçek anlamı dışında kullanılmasıdır.
- Mecaz anlam çoğunlukla benzetme yolu ile kazandırılır.
- Mecaz anlam aslında bir “değişmece“dir.
Örneğin, bir kadın için “kuru bir kadın” denildiğinde, ıslak olmayan anlamı değil zayıf, çelimsiz anlamı kastedilmesi bir değişmece, bir mecazdır. Yazar anlatımı güçlendirmek için bu değişimi yapar:
“Kara, kuru, kibirli, kazık gibi bir kadın!” -H. E. Adıvar
Birkaç örnek daha verelim:
“Kopyalar ne kadar kuru ve tatsızsa, taklitler o kadar canlı ve sevimliydi.” -İhsan Oktay Anar
“Bu acı adam, tatlı ve nüktedandı.” -Y. Z. Ortaç
“En yakın dostlarının bile kusurlarını keskin bir dille yüzlerine vururmuş.” -H. Taner
“Bir kadın sesiydi bu. İnce ve keskin, dikkati hemen kapan ve bırakmayan bir ses.” -P. Safa
Terim Anlam
- Bir bilim, sanat, meslek dalıyla veya bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan kelimeler terim anlamlı sözcüklerdir.
Örneğin, “üçgen” kelimesi bir geometri terimidir:
Tabanı otuz metre kadar tutan bir eşkenar üçgen biçimindedir. –T. Buğra
Örneğin “nota” sözcüğü bir müzik terimidir:
“Saz sesleri bazen aynı notaları, ruhumuza mıhlanmak istenen bir altın çiviye vurulan darbeler gibi tekrar ederdi.”– A. Ş. Hisar
“Ofsayt” sözcüğü bir spor terimidir:
“Maçta da kendini pek yormaz, yarı ofsayt durumlarından beleş goller çıkarırdı.” –H. Taner
Sözcükler Arası Anlam İlişkisi
6.Sınıf Sözcükte Anlam konusunun bir başka başlığı olan sözcükler arası anlam ilişkisinde, kelimelerin birbirleri arasında oluşturdukları anlam ilişkilerini inceleyeceğiz:
Eş Anlamlı Sözcükler
- Farklı sözcükler oldukları halde aynı anlamda kullanılan sözcükler arasında eş anlamlılık ilişkisi vardır.
- Bu kelimeler eş anlamlı olarak adlandırılır.
Ad-isim, sözcük-kelime, yaşlı-ihtiyar, anı-hatıra, asır-yüzyıl,akıl-us, düşünce-fikir özgürlük-hürriyet vb. kelimeler eş anlamlı kelimelerdir.
Zıt Anlamlı Sözcükler
- Anlamları birbirine zıt, anlamları birbirinin tam tersi olan kelimeler arasında zıt anlamlılık ilişkisi vardır.
- Bu kelimeler zıt ya da karşıt anlamlı sözcükler olarak adlandırılır.
Ağır / hafif, aşağı / yukarı, büyük / küçük, düz / eğri, iyi / kötü, ileri / geri, ucuz / pahalı, zor / kolay vb. sözcükler karşıt anlamlı sözcüklerdir.
Eş Sesli Sözcükler
- Söylenişleri ve yazılışları aynı fakat anlamları farklı olan sözcüklerdir.
Toprak parçası olan kara ile bir renk olan kara sözcüğü gibi
Bir sayıyı ifade eden yüz ile çehre anlamına gelen yüz sözcüğü gibi.
Küçük dere anlamındaki çay ile içecek türü olan çay gibi.
Söz Sanatları
Söz sanatları, sözün etkisini arttırmak için kullanılır. Hem günlük dilde hem edebiyat dilinde sözün etkileyici olması önemlidir. Söz sanatları sözü temel anlamdan çıkartıp mecazlı söyleyişe çevirir.
Edebi metinlerde bir çok söz sanatı kullanılsa da bizim şimdilik şu beş söz sanatını bilmemiz yeterlidir:
Kişileştirme
İnsan dışındaki varlıklara insani özellik yani kişilik verme sanatıdır. İnsan olmayan bir varlığa normalde yapamayacağı bir şeyi yaptırmak, ona kişilik vermektir.
“haliç’te bir vapuru vurdular dört kişi
demirlemişti eli kolu bağlıydı ağlıyordu“
(Attila İlhan)
Bu örnekte vapur sanki bir insan gibi anlatılıyor, insan gibi vuruluyor, eli kolu bağlanıyor, ağlıyor.
“ağacın biri bulvarda ölüyordu
şehrin camları kaygısız gülüyordu“
(Attila İlhan)
“Bütün kusurumu toprak gizliyor
Melhem çalıp yaralarım düzlüyor
Kolun açmış yollarımı gözlüyor
Benim sadık yarim kara topraktır”
(Aşık Veysel)
“Öte yakadaki yaz, pilisini pırtısını yeni toplamış, bir kenara, oldukça mahzun bir göçmen gibi oturmuştu.”
(Sait Faik Abasıyanık)
“Ağaç, çok sevdi çocuğu…
Öperdi altın saçlarından
Dudakları olaydı!”
(Arif Nihat Asya)
Konuşturma F
İnsan dışındaki varlıkları konuşturma sanatıdır. İnsan dışındaki varlıkların ağzından söz söylenerek, onlara söz söyleterek konuşturma yapılır.
Deniz güldü halime,
Bir avuç su verdi elime,
“Biterse göz yaşın al.” dedi,
“Doldur tekrar yerine.”
(Dario Moreno)
Yukarıdaki dörtlükte denize söyletilen söz, konuşturma sanatı kullanıldığını gösterir.
Konuşturma sanatı çoğunlukla kişileştirme sanatı ile birlikte kullanılır. Çünkü insan dışı varlığın konuşabilmesi için kişilik kazanması gerekir.
“Hoşça kal” dedi tilki, “Yolum biraz uzunca,
Kutlarız bu barışı yeniden buluşunca.“
(La Fontaine)
“Dedi, söyledi.” gibi ifadeler ile başkasının sözünü aktarmak dışında insan dışındaki bir varlık kendi ağzından da konuşturabilir, kendini anlatabilir:
“Küçük bir çeşmeyim yurdumun,
Unutulmuş bir dağında,
Hiç kesilmeyecek suyum,
Yıldızların aydınlığında.“
(Cahit Külebi)
“bir ayrık otuyam,
kökü olmayan, sevilmeyen.
sarmaşık olmaya özenen;
öylece bir ot işte…“
“Ağaçlar sessizce konuşuyordu.” örneğinde konuşturma sanatı yoktur, sadece kişileştirme vardır. Konuşturma sanatı var diyebilmemiz için söylenilen sözün metinde yer alması gerekir.
Abartma
Abartma sanatı, bir durumu gerçekte olduğundan daha önemli göstermek için yapılır. Abartmadan söz edebilmemiz için gerçeğin mantık sınırlarına sığmayacak şekilde büyütülmesi gerekir.
“Bir ah çeksem dağı taşı eritir,
Gözüm yaşı değirmeni yürütür.”
(Karacaoğlan)
“Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?
“Gömelim gel seni tarihe” desem sığmazsın.”
(Mehmet Akif Ersoy)
“Ben derdimi döksem gülşen bağına
Bülbüller ah çeker gül ağlar bana“
(Anonim Türkü)
“Vay bana vaylar bana
Su vermez çaylar bana
Gitti yarim gelmedi
Yıl oldu aylar bana“
(Neşat Ertaş)
“Senin için dağları deler, yol açarım yâr
Senin için denizleri kuruturum yâr”
Benzetme
Benzetme sanatı bir şeyin niteliğini daha etkili anlatmak için kullanılır. Bir şeyin özelliğini anlatmak için o özelliği taşıyan başka bir şey örnek olarak gösterilir.
“İçerimde hicranlardan bir nehir akar.
Karların da lambam gibi rengi sarıdır.”
(Sabahattin Ali)
Yukarıdaki şiirde şair karların rengini söylemek için başka bir nesnenin rengini örnek göstermiş, bu sayede karın rengini bir lambanın sarılığına benzetmiştir.
“Gökteki yıldızlar kadar sayısız
Ah yurdumun kimsesiz ve yoksul çocukları“
(Yavuz Bülent Bakiler)
Yukarıdaki şiirde şair kimsesiz ve yoksul çocukların sayısını daha etkili söylemek için gökte bulunan yıldızların sayısını örnek göstermiş, bu sayede kimsesiz ve yoksul çocukların sayısını yıldızların sayılamayacak kadar çok oluşuna benzetmiştir.
Benzetmede benzeyen, benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatı olmak üzere dört öge bulunur:
“Yurdumun kimsesiz ve yoksul çocukları gökteki yıldızlar kadar sayısız.“
benzeyen benzetilen edat yön
“Karların da rengi lambam gibi sarıdır.”
benzeyen benzetilen edat yön
Her benzetme de bu dört ögenin de olması şart değildir. Bazen yalnızca benzeyen ve benzetilen söylenir. Okuyucu benzetme yönünü, yani nesnenin özelliğini kendi bulur:
“Ağaç, çok sevdi çocuğu…
Öperdi altın saçlarından
Dudakları olaydı!”
Bu şiirde şair benzetme edatını ve benzetme yönünü kullanmadığı halde,
“Öperdi altın saçlarından.” cümlesinde saçların renginin altın gibi sarı olduğu okuyucu tarafından anlaşılır.
“Çocuğun elinde balta,
Önünde dağ gibi odun.”
(Ahmet Efe)
Bu şiirde ise şair benzetme yönünü söylememiş lakin okuyucu odunların dağ gibi yüksek olduğunu anlayabilir.
Yabancı Sözcüklerin Yerine Türkçelerini Kullanma
Türkçede kulağımıza artık yabancı gelmeyen ve bize normal gelen yabancı kelimeler bulunmaktadır. Bu kelimelerin yerine kullanılacak bazı Türkçe karşılıkları yer almaktadır. Şimdi bu kelimelerin bazılarını sayalım ve bunların Türkçe karşılığı kelimeler ile örnek cümleler kuralım.
Mouse = Fare
Computer = Bilgisayar
Modem = Çevirge
Joy – stick = Kumanda kolu
Printer = Yazıcı
Scanner = Tarayıcı
Navigasyon = Yolbul
Adaptör = Uyarlayıcı
Animasyon = Canlandırıcı
E-mail = Elektronik posta
Online = Çevrimiçi
Laptop = Dizüstü
Disk = Misket
Dublaj = Seslendirme
Bariyer = Engel
Reyting = İzlenme
Diskalifiye = Yarış dışı bırakılmak
Antrenör = Çalıştırıcı
Ofis = İşyeri
Görmüş olduğumuz gibi Türkçede yer alan bazı yabancı kelimeler bunlardır. Karşılarındaki kelimelere baktığımız zaman Türkçedeki gerçek anlamlarını görebiliriz.
‘’Bilgisayarın faresi (mouse) bozuldu.’’
‘’Çevirgede(modem) sorun var İnternet çekmiyor.’’
‘’Kumanda kolu (joy-stick) bozuldu oyun oynayamıyorum.’’
‘’Yazıcı(ptinter) çalışmıyor fotokopi çekemedim.’’
Şimdi Türkçeye girmiş yabancı kelimelere devam edelim ve bunların Türkçe karşılıklarını bir bakalım.
Faks = Belgegeçer
Full time = Tam gün
Ice Tea = Soğuk çay
Asistan = Yardımcı
Demo = Tanıtım
Skor = Sonuç
Orijinal = Özgün
Alternatif = Seçenek
Jüri = Seçici Kurul
Oryantasyon = Yönlendirme
Lansman = Tanıtım
Final = Son
Spiker = Konuşmacı
Aktif = Etkin
6. Sınıf Sözcükte Anlam Soru Çözümü Video
SÖZCÜKTE ANLAM KONU ANLATIMINI PDF OLARAK İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ.
Söz Sanatları Konu Anlatımı için tıklayınız.
6. Sınıf Türkçe Beceri Temelli Testleri İndirmek için Tıklayınız.
6. Sınıf Türkçe Kazanım Testlerini İndirmek İçin Tıklayınız.
