7.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı – Fiiller Konu Anlatımı PDF şeklinde indirebilirsiniz. 7.Sınıf Türkçe Fiiller Konu anlatımı PDF ders notu indirebilirsiniz.

Fiiller Konu Anlatımı 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı

Fiiller konusunu anlayabilmek için öncelikle fiil ile isim arasındaki farkları hatırlamak gerekir.

İsimler

  • İsimler, canlı ya da cansız varlıkları, yerleri, kavramlara verilen adlardır.
  • İsimleri çevremizdeki her şeyin adı olarak görev yapan sözcükler şeklinde niteleyebiliriz.
  • Eşya, araba, motor, aşk, sevgi, düşünce, ders, sınav, defter, kitap vb, gibi.
Fiiller
  • Fiiller ise çevremizdeki canlı cansız varlıkların, nesnelerin yaptıkları hareketlere, işlerine, durumlarına verilen adlardır. 
  • Yaptığımız hareketler, işler birer fiil ya da diğer adı ile eylemdir.
  • Konuşmak, yazmak, yürümek, anlatmak, durmak, çalışmak, dinlemek vb. gibi.

Fiiller tek başlarına ifade edilirken -mek / – mak eki ile birlikte söylenir. Bu eke mastar eki, fiilin bu şekline de fiilin mastar hâli denir. Yazmak, vermek gibi. 

Fiillerin Anlam Özellikleri Video Konu Anlatım

Fiillerin Anlam Özelikleri: İş, Oluş, Durum Fiilleri

Fiiller bir işi, bir durumu ya da oluşu anlatan sözcüklerdir, demiştik. Bu yüzden fiiller, bildirdikleri hareketin niteliğine göre üçe ayrılırlar.

İş Fiilleri
  • Yaptığımız bir işi anlatır. 
  • Bu işi yapan bir kişi, varlık yani özne vardır.
  • Öznenin yaptığı işten etkilenen bir nesne vardır.
  • Örneğin kır(mak) fiili bir iş fiilidir, kır(mak) fiilini yapan birisi olduğu gibi kır(mak) işini yapan kişinin kırdığı bir nesne de vardır. (“Camı kırdı.” gibi.)
  • İş fiillerine kılış fiilleri de denir.
  • Yaz(mak), al(mak), taşı(mak) vb. gibi 
  • Bir fiilin başına “onu” sözcüğünü ekleyerek iş fiili olup olmadığını kolaylıkla anlayabiliriz.
  • Onu yaz(mak), onu al(mak), onu taşı(mak) diyebildiğimiz için bunlar iş fiilidir.
Durum Fiilleri 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı PDF
  • Kişilerin, varlıkların içinde bulunduğu durumu anlatır.
  • Durum fiilini gerçekleştiren bir kişi, varlık vardır.
  • Fakat bu durumdan etkilenen bir nesne yoktur.
  • Örneğin gül(mek) fiili bir durum fiilidir, gül(mek) fiilini yapan biri vardır ama bu fiili yaptığında sadece kendisi etkilenir, başka bir nesneyi. varlığı etkilemez. (“Ahmet güldü.” gibi)
  • Uyu(mak), dinlen(mek), otur(mak) vb. gibi.
  • Bir fiilin başına “onu” sözcüğünü ekleyerek durum fiili olup olmadığını kolaylıkla anlayabiliriz.
  • Onu uyu(mak), onu dinlen(mek), onu otur(mak) diyemediğimiz için bunlar durum fiilidir.
Oluş Fiilleri
  • Kişilerde, varlıklarda kendiliğinden değişen, kendiliğinden gerçekleşen olayları anlatır.
  • Fiili yapan kişi, varlık, özne kendi iradesini kullanamaz. 
  • Oluş fiilleri, gerçekleşmesi belirli bir süreye, zamana gerekli olan fiillerdir. 
  • Örneğin yaşlan(mak) fiili bir oluş fiilidir ama yaşlanan kişi bu fiili isteyerek gerçekleştirmez ve yaşlanmak için belirli bir süre gereklidir, hemen yaşlanılmaz. 
  • Uza(mak), büyü(mek), sol(mak) gibi. 
  • Bir fiilin oluş fiili anlamanın kolay yolu fiili hemen yapıp yapamayacağımızı kontrol etmektir. 
  • Hemen oturabiliriz ama hemen büyüyemeyiz.

Fiillerin Anlam Özellikleri Video Soru Çözümü

Çekimli Fiil 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı

Bir fiilin -mek / -mak eki ile yazılmış haline o fiilin mastar hâli dendiğini belirtmiştik. Fiiller cümle içerisinde mastar hali ile kullanılmazlar. Fiiller, köklerine gelen eklerle birlikte kullanılır. Fiillerin cümle içeresinde kullanıldığı hâle de çekimli fiil denir.

Adamı Ödemiş’ten aldım geldim, her masrafını çektim.” – Necati Cumalı
 “Ömer, kalbimi en çok yoran bir sima gibi hatırımda kaldı.” – Halide Edip Adıvar
 “Hayvanlara insanca duygu ve düşünceler yormak ne derece doğrudur bunu da kestiremiyorum.” – Haldun Taner

Fiillerin alabildiği ekler kip ve kişi ekleridir. Kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzre ikiye ayrılır.

Haber Kipleri 
  • Haber kipleri, eklendikleri fiilin zamanını bildirir.
  • Fiilin geçmişte mi, gelecekte mi, şimdi mi ya da her zaman mı yapıldığı hakkında bilgi verir. 
  • Bu yüzden haber kiplerini oluşturan ekler dörde ayrılır:
  • Şimdi Zaman (-yor, -makta)
  • Gelecek Zaman (-ecek, acak)
  • Geniş Zaman (-r)
  • Geçmiş Zaman (-miş ve -di
  • Gel-i-yor, gel-ecek, gel-i-r, gel-miş, gel-di gibi.
  • Haber kiplerine bildirme kipleri adı da verilir.
Dilek Kipleri 
  • Dilek kipleri, zaman bildirmezler. 
  • İsteğimizi, şartımızı, emrimizi, olmasını gerekeni söylerken bu kipleri kullanırız. 
  • Bu yüzden dilek kiplerini oluşturan ekler de dörde ayrılır:
  • İstek (-e -a)
  • Şart (-se, -sa)
  • Gereklilik (-meli, -malı)
  • Emir (Emir anlamının eki yoktur.)
  • Gel-e-sin, gel-se-n, gel-meli-sin, gel gibi.
  • Dilek kiplerine tasarlama kipleri adı da verilir.

Kip ekleri fiilin kökünden sonra gelir. Çekimli fiiller fiil kökü + kip eki + kişi eki şeklinde oluşur. Gel-i-yorum gibi.

Haber (Bildirme) Kipleri
Şimdiki Zaman 
  • Şimdi zamanın ekleri -yor ve -mekte / – makta ekleridir.
  • Fiilin şu an gerçekleştiği bildirir. 
  • Fiilin söylenme zamanı ile gerçekleşme zamanı aynıdır. 
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-i-yor-um     gel-mekte-y-im   
    2. Tekil Şahıs     gel-i-yor-sun
    3. Tekil Şahıs     gel-i-yor
    1. Çoğul Şahıs     gel-iyor-uz
    2. Çoğul Şahıs    gel-i-yor-sunuz
    3. Çoğul Şahıs    gel-i-yor-lar
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir:
    1. Tekil Şahıs      gel-mi-yor-um     
    2. Tekil Şahıs     gel-mi-yor-sun
    3. Tekil Şahıs     gel-mi-yor
    1. Çoğul Şahıs     gel-mi-yor-uz
    2. Çoğul Şahıs    gel-mi-yor-sunuz
    3. Çoğul Şahıs    gel-mi-yor-lar
Gelecek Zaman 
  • Gelecek zamanın ekleri -ecek, -acak ekleridir.
  • Fiilin ileride, gelecekte gerçekleşeceğini bildirir. 
  • Fiilin söylenme zamanı gerçekleşme zamanından öncedir. 
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-eceğ-im
    2. Tekil Şahıs     gel-ecek-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-ecek
    1. Çoğul Şahıs     gel-ecek-iz
    2. Çoğul Şahıs    gel-ecek-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-ecek-ler
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir:
    1. Tekil Şahıs      gel-me-y-eceğ-im
    2. Tekil Şahıs     gel-me-y-ecek-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-me-y-ecek
    1. Çoğul Şahıs     gel-me-y-ecek-iz
    2. Çoğul Şahıs    gel-me-y-ecek-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-me-y-ecek-ler
Geniş Zaman 
  • Gelecek zamanın eki -r ekidir. Ses uyumuna göre -er, -ar, -ır, -ir, -ur, -ür hallerini alır.
  • Fiilin belirli zaman aralıkları ile ve her zaman gerçekleştiğini bildirir.
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-ir-im
    2. Tekil Şahıs     gel-ir-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-ir
    1. Çoğul Şahıs     gel-ir-iz
    2. Çoğul Şahıs    gel-ir-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-ir-ler
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir:
  • Geniş zamanın olumsuz çekiminde zaman ekimiz düşer. 
    1. Tekil Şahıs      gel-me-m
    2. Tekil Şahıs     gel-mez-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-mez
    1. Çoğul Şahıs     gel-me-y-iz
    2. Çoğul Şahıs    gel-mez-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-mez-ler
Geçmiş Zaman 
  • Geçmiş zamanın eki -mi ve -di ekleridir. 
  • Türkçede geçmiş zaman iki tanedir:
  • Mi’li geçmiş zamana duyulan geçmiş zaman,
  • Di’li geçmiş zamana görülen geçmiş zaman denir.
Duyulan Geçmiş Zaman
  • Duyulan geçmiş zaman ekleri -miş, -mış, muş, -müş ekleridir.
  • Fiilin gerçekleşme zamanı söylenme zamanından öncedir. 
  • Fiili söyleyen kişi, gerçekleşen fiili başkasından duymuş ya da sonradan fark etmiştir.
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-miş-im
    2. Tekil Şahıs     gel-miş-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-miş
    1. Çoğul Şahıs     gel-miş-iz
    2. Çoğul Şahıs    gel-miş-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-miş-ler
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-me-miş-im
    2. Tekil Şahıs     gel-me-miş-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-me-miş
    1. Çoğul Şahıs     gel-me-miş-iz
    2. Çoğul Şahıs    gel-me-miş-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-me-miş-ler
Dilek (Tasarlama) Kipleri 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı PDF
Şart Kipi
  • Şart kipinin ekleri -se, -sa ekleridir. 
  • Fiile şart anlamı katar, fiilin gerçekleşmesi için bir koşulumuz varsa bu kipi kullanırız. 
  • Bazen de dilek anlamı katar. (Keşke yaz gelse gibi.)
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-se-m
    2. Tekil Şahıs     gel-se-n
    3. Tekil Şahıs     gel-se
    1. Çoğul Şahıs     gel-se-k
    2. Çoğul Şahıs    gel-se-niz
    3. Çoğul Şahıs    gel-se-ler
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
    -ma ile yapılır: gel-me-se-m, gel-me-se-n gibi.
 İstek Kipi
  • Şart kipinin ekleri -e, -a ekleridir. 
  • Fiilin gerçekleşmesini istediğimiz de bu kipi kullanırız.
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-e-y-im (gel-e-m)
    2. Tekil Şahıs     gel-e-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-e
    1. Çoğul Şahıs     gel-e-lim (gel-e-k)
    2. Çoğul Şahıs    gel-e-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-e-ler
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
    -ma ile yapılır: gel-me-y-e-y-im, gel-me-y-e-sin gibi.
Gereklilik Kipi 
  • Gereklilik kipinin ekleri -meli, -malı ekleridir. 
  • Fiile gereklilik anlamı katar, fiilin gerçekleşmesi gerekli ise bu kipi kullanırız. 
  • Bazen de tahmin katar
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      gel-meli-y-im
    2. Tekil Şahıs     gel-meli-sin
    3. Tekil Şahıs     gel-meli
    1. Çoğul Şahıs     gel-meli-y-iz
    2. Çoğul Şahıs    gel-meli-siniz
    3. Çoğul Şahıs    gel-meli-ler
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
    -ma ile yapılır: gel-me-meli-y-im, gel-me-meli-sin gibi.
Emir Kipi 
  • Emir kipinin eki yoktur.
  • Fiil çekimi yapılırken kip eki kullanılmaz sadece kişi ekleri kullanılır.
  • 1. Tekil ve 1.Çoğul şahıslarda çekimi yokturkendimize emir veremeyiz.
  • Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
    1. Tekil Şahıs      ———–
    2. Tekil Şahıs     gel
    3. Tekil Şahıs     gel-sin
    1. Çoğul Şahıs     ————
    2. Çoğul Şahıs    gel-in
    3. Çoğul Şahıs    gel-sinler
  • Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
    -ma ile yapılır: gel-me, gel-me-y-in gibi.
Fiilde Kişi – Kişi Ekleri
  • Kipleri öğrenirken çekimlediğimiz her fiilde görüldüğü gibi Türkçede fiilleri hangi kişinin yaptığını gösteren ekler vardır.
  • Türkçede altı kişi bulunur. 
  • Bunların üçü tekil, üçü çoğul kişilerdir: ben, sen, o, biz, siz, onlar
  • Türkçede fiil çekimi, fiil+kip+kişi şeklinde olduğundan fiillerin sonundaki ekler kişi ekleridir.
  • 1. Tekil Şahıs ve Eki     Ben         / -m, -ım, -im, -um, -üm
    2. Tekil Şahıs ve Eki    Sen        /  -n, -(s)ın, -(s)in, -(s)un, -(s)ün
    3. Tekil Şahıs ve Eki    O          /  eki yoktur
    1. Çoğul Şahıs ve Eki    Biz       / -ız, -iz, -uz, -üz, -k
    2. Çoğul Şahıs ve Eki    Siz     / (s)ınız, -(s)iniz, -(s)unuz, -(s)ünüz
    3. Çoğul Şahıs ve Eki    Onlar / –lar, -ler

Örneğin gel– fiilini şimdiki zamanda 1.tekil şahıs ile çekimlemek istersek, gel-i-yorum şeklinde çekimleriz.

Birleşik Zamanlı Fiiller (Birleşik Çekimli Fiiller) 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı

Fiiller, taşıdıkları kip sayısına göre basit zamanlı fiiller ve birleşik zamanlı fiiller olmak üzere ikiye ayrılır.
Fiil, tek bir kipi bildirecek şekilde çekimlenmişse basit zamanlı fiil, birden çok kipi bildirecek şekilde çekimlenmişse “birleşik zamanlı fiil” ismini alır.

Kısaca bir çekimli fiilde birden fazla kip eki varsa o fiil birleşik zamanlı fiildir.

Şimdiye kadar örnek verdiğimiz “gel-” fiilinin tüm çekimleri hep basit zamanlı idi, “gel-” fiiline söz gelimi hem gelecek zaman hem geçmiş zaman eki ekleyerek onu birleşik zamanlı yapabiliriz: Gelecekmiş.

Türkçede birleşik zaman rastgele yapılmaz. Üç birleşik zaman vardır.

1. Hikâye birleşik zaman: Basit zamanlı fiillere “di” geçmiş zaman eki getirilerek oluşturulan birleşik
zamandır. Birleşik zamanlı fiiller adlandırılırken önce birinci kip söylenir, daha sonra hikâye, rivayet ya da şart belirtilir. Örneğin “gel-ir-di” fiili için “Gelmek fiili geniş zamanın hikâyesiyle çekimlenmiştir.” denir.

gelmeliydin → gereklilik kipinin hikâyesi
gelseydişart kipinin hikâyesi
geliyorduk → şimdiki zamanın hikâyesi


2. Rivayet birleşik zaman
: Basit zamanlı fiillere “-miş” geçmiş zaman eki getirilerek oluşturulur.

gelirmişgeniş zamanın rivayeti
geliyormuş şimdiki zamanın rivayeti
gelecekmişsiniz → gelecek zamanın rivayeti


3. Şart birleşik zaman: Basit zamanlı fiillere “-sa, -se” şart kipi getirilerek oluşturulan birleşik
zamandır.

gelecekseniz→ gelecek zamanın şartı
geldiysen → görülen geçmiş zamanın şartı
gelmişseduyulan geçmiş zamanın şartı

Fiillerde Anlam Kayması (Kip kayması, Zaman Kayması) Video
Fiillerde Anlam Kayması (Kip kayması, Zaman Kayması)
  • Fiillerde anlam kayması, cümlede kastedilen kip ile fiilin aldığı kipin aynı olması sonucu oluşur. 
  • Örneğin “Yarın Konya’ya gidiyorum.” cümlesinde kastedilen kip yarın sözcüğünden anlaşılacağı üzere gelecek zamandır lakin cümledeki fiilin aldığı kip eki şimdi zaman ekidir. Bu durumda bu cümlede anlam kayması ya da diğer adı ile zaman kayması meydana gelmiştir. 

Anlam kayması şu kiplerde olabilir: 

Görünen geçmiş zaman yerine geniş zaman kullanılması: 
Temel bir gün uçağa biner. (bindi)

Şimdiki zaman yerine geniş zaman kullanılması kullanılması: 
Müdür Bey dosyaları isterler. (istiyor)

Gelecek zaman yerine geniş zaman kullanılması kullanılması: 
Bizimkiler bu habere çok sevinir. (sevinecek)

Gelecek zaman yerine şimdiki zaman kullanılması:
Yarın seninle fuara geliyorum. (geleceğim)

Emir kipi yerine geniş zaman kullanılması: 
Yarın ilk iş o parayı yatırırsın. (yatır)

Görünen geçmiş zaman yerine şimdiki zaman kullanılması:
Öğrendiğim an hemen yanına gidiyorum. (gittim)

Geniş zaman yerine şimdiki zamanın kullanılması:
Onunla her gün film izliyoruz. (izleriz)

Emir kipi yerine istek kipinin kullanılması: 
Lütfen gürültü yapmayalım. (yapmayın)

Fiilde Yapı – Basit, Türemiş, Birleşik Fiiller

Fiilde yapı konusu, sözcükte yapı konusu ile benzerlik gösterir. Yapım eki ve çekim ekinin işlevlerini bilmemiz gerekir. 

Yapım Ekleri

  • Yapım ekleri, isim veya fiil soylu sözcüklere gelerek onlardan yeni isimler ya da fiiller türeten ektir.
  • Yapım eki ile türetilmiş sözcüğü de türemiş sözcük denir.
  • Yapım ekleri eklendikleri sözcüğün anlamını değiştirirler çünkü artık yeni bir sözcük oluşturmuş oluruz.
  • Sev(mek) fiiline gelen -in eki gibi: sev-in-(mek)
  • Göz ismine gelen -lük eki gibi: göz-lük

Çekim Ekleri

  • Çekim ekleri, isim ya da fiil soylu sözcüklere gelerek o sözcüklerin diğer sözcükler ile arasında anlam ilgisi kurmasını sağlar. 
  • Eklendiği sözcüğe yeni bir anlam katmaz. 
  • Bir sözcükte yalnızca çekim ekleri mevcutsa o sözcüğe basit sözcük denir. 
  • “Bakkal-dan ekmek-leri al-,” cümlesindeki ekler çekim ekleridir, bu ekler sözcükler arasında ilişki kurarak cümleler oluşturmamızı sağlar. 
  • Çekim ekleri olmasaydı örnek cümlemiz şu şekilde eksik kalırdı: “Bakkal ekmek al,

Fiilde Yapı konusu basit fiiller, türemiş fiiller ve birleşik fiiller olmak üzere üç başlıkta incelenir.

9.sınıf fiiller konu anlatımı fiilde yapı
Basit Fiiller
  • Basit sözcükler gibi yapım eki almamış fiillerdir.
  • Çekim eki alabilirler, çekim eki almış sözcükler de basit sözcüklerdir.
  • Sev- fiili basit bir fiildir. 
  • Sev-dim şeklinde cümle içerisinde çekim ekleri ile kullanıldığında da basit fiil olarak kalır.
  • Kaç-(mak), kov-(mak), şaş-(mak), bil-(mek) vb. basit fiillere örnektir.
Türemiş Fiiller
  • Türemiş sözcükler gibi yapım eki almış fiillerdir. 
  • Yapım ekinden sonra çekim eki gelebilir ama öncesinde fiil kökünden hemen sonra bir yapım eki vardır. 
  • Türemiş fiiller, fiil ya isim olan bir sözcükten yapım eki ile türetilebilir.
  • Sev-in-(mek) fiili türemiş bir fiildir. Sev-(mek) fiilinden türemiştir.
  • Su-la-(mak) fiili türemiş bir fiildir. Su sözcüğünden türemiştir.

Türemiş fiiller aşağıdaki yapım ekleri ile türetilirler:

-a → Kendisini kutlu bir davaya adamıştı.
-al → Erzakımız azaldı.
-at → Bizi yıllarca aynı siyasetçiler yönetti.
-ık → Yağmur yağınca sular burada birikir.
-la →  Bizim için yemek yapmış, çay demlemiş.
-sa →  Çok susadım.
-lan →  Bu havada dışarı çıkarsa elbette hastalanır.
-laş →  Güçlerimizi bu noktada birleştirmeliyiz.
-ar →  Gözü acaba niçin morarmıştı?
-ar →  Bu para ile bu ayı zor çıkarırız.
-dır →  Burayı da karıştırdın.
-ıl →  Bu kitap seksen yıl önce yazılmış.
-n →  Birkaç dakika içinde giyinmişti.
-ır → Kararlarımızı İnternet sitemizden duyuruyoruz.
→ Dakikalarca bakıştık ama tek kelime konuşmadık.
-t → Anlaşılan, siz beni uyutmayacaksınız.

Birleşik Fiiller 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı PDF

Birleşik fiiller, birleşik sözcükler gibi birden fazla sözcüğün bir araya gelerek oluşturduğu sözcüklerdir. Örneğin hasta sözcüğü ve ol-(mak) sözcüğü bir araya gelip hasta ol-(mak) birleşik fiilini oluştururlar. Birleşik fiiller üç şekilde oluşturulur ve üç başlık altında incelenir: 

Yardımcı Fiil ile Kurulan Birleşik Fiiller
  • Et-(mek), ol-(mak), kıl-(mak), eyle-(mek) ve buyur-(mak) yardımcı fiillerinin önüne bir isim gelmesi ile oluşan birleşik fiilllerdir.
  • Hasta ol-(mak), namaz kıl-(mak), yardım et-(mek), rahmet eyle-(mek), emir buyur-(mak) gibi.
  • Bir isim ile yardımcı eylemin birleşmesi sırasında ses olayları gerçekleşirse birleşik fiil bitişik yazılır: 
  • Kayıp ol-(mak) yerine kaybol-(mak), his et-(mek) yerine hisset-(mek) gibi.
Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
  • Anlamca kaynaymış birleşik fiiller, aslında deyimlerin fiil olarak kullanılmasıdır. 
  • Ayrı ayrı farklı anlamlara gelen birden çok sözcüğün bir araya gelip mecaz tek bir anlam vermesiyle oluşan fiillerdir. 
  • Göz sözcüğü ile gir-(mek) fiilinin birleşip gözüne gir-(mek) birleşik fiilini oluşturması gibi. 
  • Başvur-(mak), göze gel-(mek), etekleri zil çal-(mak) vb. anlamca kaynaşmış birleşik fiillerdir.
Kurallı Birleşik Fiiller
  • Kurallı Birleşik fiiller, fiillere gelen belli başlı bazı fiillerin birleşmesi ile oluşur. 
  • Herhangi bir fiil+e,a,ı.i,u,ü+belirli fiilin birleşmesi ile oluşur. 
  • Bu belirli fiiller bil-(mek), ver-(mek), gel-(mek), kal-(mak), dur-(mak) ve yaz-(mak) fiilleridir.
  • Bu belirli fiiller birleşik fiile yeterlilik, tezlik, sürerlik ve yaklaşma anlamı katarlar. 
  • Bu yüzden kurallı birleşik fiiller dört başlıkta incelenir. 

 

Yeterlilik Fiili 

  • Herhangi bir fiil ile bil- fiilinin birleşmesi ile oluşturulur.
  • Fiiller arasına “a” veya “e” harflerinden biri gelir.
  • Cümleye gücü yetme, yeterlilik veya olasılık anlamı katar.
  • Soru olarak kullanıldığında rica anlamı katar.

Okula geç kalırsam öğretmenim kızabilir. (olasılık)
Sınıfı geçebilmem için çok çalışmam gerekiyor. (gücü yetme)
Şu camı kapatabilir misin? (rica)

  • Yeterlilik fiilinin olumsuzunda bil- fiili düşer ve olumsuzluk eki eklenir. Ancak aradaki ünlü muhafaza edilir:

    Saatlerdir uğraşmama rağmen bulmacayı çözemedim.
    Yarına kadar bu ödevi yetiştiremem.

Tezlik Fiili 

  • Herhangi bir fiil ile ver- fiilinin birleşmesi sonucu oluşur.

  • Fiiller arasında dar ünlülerden (ı, i, u, ü) biri gelir.

  • Cümleye tezlik, çabukluk anlamı katar.

Kurbağa hızla uzattığı dili ile sineği yakalaverdi.
Çocuk, annesini görünce yanına koşuverdi.
Uzanıp tutuver elimi.

  • Olumsuz çekimi -me, -ma olumsuzluk eki ile yapılır.
  • Olumsuzluk eki –ma, -me asıl eylemden sonra gelirse önemsizlik, yardımcı fiil olan ver-den sonra gelirse olumsuz tezlik bildirir.

    Sen de o filmi görmeyiver. (önemsizlik)
    Her şeye maydanoz oluverme. (olumsuz tezlik)

Sürerlik Fiili 
  • Fiil sonuna dur-kal-gel- fiillerinin eklenmesi ile oluşturulur.

  • Fiiller arasına “e” veya “a” harflerinden biri gelir.

  • Cümleye devam etme, süreklilik anlamı katar.

    Her on yılda bir, geçmişten bu yana süregelen edebiyatı alaşağı ediyoruz. 
    Televizyonun karşısında uyuyakalmışım.
    Gidedursun turnalar, gurbet ellere.
    En başta kendi adımı görünce, listeye bakakaldım.

Yaklaşma Fiili 
  • Fiil sonuna yaz- fiilinin eklenmesi ile oluşturulur.
  • Fiiller arasına “e” veya “a” harflerinden biri gelir. 
  • Fiilin neredeyse gerçekleştiğini, gerçekleşmesine çok yaklaştığını belirtir:

    Kaldırımda yürürken düşeyazdım.
    Onu birden karşımda görünce korkudan öleyazdım
    Heyecandan kalbim durayazdı.

  • Yaklaşma fiilinin olumsuz çekimi yoktur.

FİİLLER KONU ANLATIMI PDF OLARAK İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ.

7.Sınıf Fiiller Kazanım Testini PDF olarak indirmek için tıklayınız. (MEB 2015-2016)

7.Sınıf Fiiller Kazanım Testini PDF olarak indirmek için tıklayınız. (MEB 2016-2017)

7. Sınıf Türkçe Beceri Temelli Testleri İndirmek için Tıklayınız.

7. Sınıf Türkçe Kazanım Testlerini İndirmek İçin Tıklayınız.

7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı PDF Olarak İndirmek İçin Tıklayınız. (Özgün)

“7.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı – Fiiller Konu Anlatımı PDF” üzerine 24 yorum

  1. Merhaba ellerinize sağlık güzel olmuş ancak konu anlatım pdfsinde bazı konular eksik kalmış, örnek vermem gerekirse Çekimli Fiil konusu ayrıca Fiilde yapı da konu anladım pdfsinde görünmüyor.

    Yanıtla
    • Dersim kötüydü sayenizde 100 aldım sözlüden🥰🥰

      Yanıtla
  2. Gerçekten yazılılara çalışırken işime yaradı. Tavsiye ederim her sınava çalışana müq

    Yanıtla
  3. elinize sağlık çok işime yaradı sağolun.

    Yanıtla
  4. Çok iyi teşekkürler 💐🧡💙💙

    Yanıtla
    • benim soyadımda dursun

      Yanıtla
      • tmm dursun gitsin diye yok

        Yanıtla
  5. aynen ellerinize sağlık

    Yanıtla

Yorum yapın