Haber Kipleri Dilek Kipleri – Kip Ekleri – Fiilde Kip Kişi

Haber Kipleri Dilek Kipleri – Kip Ekleri – Fiilde Kip Kişi 7.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı PDF şeklinde indirebilirsiniz.

Haber (Bildirme) Kipleri

Şimdiki Zaman 

• Şimdi zamanın ekleri -yor ve -mekte / – makta ekleridir.
• Fiilin şu an gerçekleştiği bildirir. 
• Fiilin söylenme zamanı ile gerçekleşme zamanı aynıdır. 
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-i-yor-um     gel-mekte-y-im   
  2. Tekil Şahıs     gel-i-yor-sun
  3. Tekil Şahıs     gel-i-yor
  1. Çoğul Şahıs     gel-i–yor-uz
  2. Çoğul Şahıs    gel-i-yor-sunuz
  3. Çoğul Şahıs    gel-i-yor-lar
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir:
  1. Tekil Şahıs      gel-mi-yor-um     
  2. Tekil Şahıs     gel-mi-yor-sun
  3. Tekil Şahıs     gel-mi-yor
  1. Çoğul Şahıs     gel-mi-yor-uz
  2. Çoğul Şahıs    gel-mi-yor-sunuz
  3. Çoğul Şahıs    gel-mi-yor-lar

Gelecek Zaman 

• Gelecek zamanın ekleri -ecek, -acak ekleridir.
• Fiilin ileride, gelecekte gerçekleşeceğini bildirir. 
• Fiilin söylenme zamanı gerçekleşme zamanından öncedir. 
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-eceğ-im
  2. Tekil Şahıs     gel-ecek-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-ecek
  1. Çoğul Şahıs     gel-ecek-iz
  2. Çoğul Şahıs    gel-ecek-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-ecek-ler
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir:
  1. Tekil Şahıs      gel-me-y-eceğ-im
  2. Tekil Şahıs     gel-me-y-ecek-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-me-y-ecek
  1. Çoğul Şahıs     gel-me-y-ecek-iz
  2. Çoğul Şahıs    gel-me-y-ecek-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-me-y-ecek-ler

Geniş Zaman 

• Gelecek zamanın eki -r ekidir. Ses uyumuna göre -er, -ar, -ır, -ir, -ur, -ür hallerini alır.
• Fiilin belirli zaman aralıkları ile ve her zaman gerçekleştiğini bildirir.
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-ir-im
  2. Tekil Şahıs     gel-ir-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-ir
  1. Çoğul Şahıs     gel-ir-iz
  2. Çoğul Şahıs    gel-ir-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-ir-ler
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir:
• Geniş zamanın olumsuz çekiminde zaman ekimiz düşer. 
  1. Tekil Şahıs      gel-me-m
  2. Tekil Şahıs     gel-mez-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-mez
  1. Çoğul Şahıs     gel-me-y-iz
  2. Çoğul Şahıs    gel-mez-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-mez-ler

Geçmiş Zaman 

• Geçmiş zamanın eki -mi ve -di ekleridir. 
• Türkçede geçmiş zaman iki tanedir:
• Mi’li geçmiş zamana duyulan geçmiş zaman,
• Di’li geçmiş zamana görülen geçmiş zaman denir.

Duyulan Geçmiş Zaman

• Duyulan geçmiş zaman ekleri -miş, -mış, muş, -müş ekleridir.
• Fiilin gerçekleşme zamanı söylenme zamanından öncedir. 
• Fiili söyleyen kişi, gerçekleşen fiili başkasından duymuş ya da sonradan fark etmiştir.
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-miş-im
  2. Tekil Şahıs     gel-miş-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-miş
  1. Çoğul Şahıs     gel-miş-iz
  2. Çoğul Şahıs    gel-miş-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-miş-ler
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-me-miş-im
  2. Tekil Şahıs     gel-me-miş-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-me-miş
  1. Çoğul Şahıs     gel-me-miş-iz
  2. Çoğul Şahıs    gel-me-miş-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-me-miş-ler

Dilek (Tasarlama) Kipleri 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı PDF

Şart Kipi

• Şart kipinin ekleri -se, -sa ekleridir. 
• Fiile şart anlamı katar, fiilin gerçekleşmesi için bir koşulumuz varsa bu kipi kullanırız. 
• Bazen de dilek anlamı katar. (Keşke yaz gelse gibi.)
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-se-m
  2. Tekil Şahıs     gel-se-n
  3. Tekil Şahıs     gel-se
  1. Çoğul Şahıs     gel-se-k
  2. Çoğul Şahıs    gel-se-niz
  3. Çoğul Şahıs    gel-se-ler
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
  -ma ile yapılır: gel-me-se-m, gel-me-se-n gibi.

 İstek Kipi

• Şart kipinin ekleri -e, -a ekleridir. 
• Fiilin gerçekleşmesini istediğimiz de bu kipi kullanırız.
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-e-y-im (gel-e-m)
  2. Tekil Şahıs     gel-e-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-e
  1. Çoğul Şahıs     gel-e-lim (gel-e-k)
  2. Çoğul Şahıs    gel-e-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-e-ler
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
  -ma ile yapılır: gel-me-y-e-y-im, gel-me-y-e-sin gibi.

Gereklilik Kipi 

• Gereklilik kipinin ekleri -meli, -malı ekleridir. 
• Fiile gereklilik anlamı katar, fiilin gerçekleşmesi gerekli ise bu kipi kullanırız. 
• Bazen de tahmin katar. 
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      gel-meli-y-im
  2. Tekil Şahıs     gel-meli-sin
  3. Tekil Şahıs     gel-meli
  1. Çoğul Şahıs     gel-meli-y-iz
  2. Çoğul Şahıs    gel-meli-siniz
  3. Çoğul Şahıs    gel-meli-ler
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
  -ma ile yapılır: gel-me-meli-y-im, gel-me-meli-sin gibi.

Emir Kipi 

• Emir kipinin eki yoktur.
• Fiil çekimi yapılırken kip eki kullanılmaz sadece kişi ekleri kullanılır.
• 1. Tekil ve 1.Çoğul şahıslarda çekimi yoktur, kendimize emir veremeyiz.
• Tüm kişilerde olumlu çekimi şu şekildedir: 
  1. Tekil Şahıs      ———–
  2. Tekil Şahıs     gel
  3. Tekil Şahıs     gel-sin
  1. Çoğul Şahıs     ————
  2. Çoğul Şahıs    gel-in
  3. Çoğul Şahıs    gel-sinler
• Tüm kişilerde olumsuz çekimi haber kiplerinde olduğu gibi olumsuzluk eki -me,
  -ma ile yapılır: gel-me, gel-me-y-in gibi.

Fiilde Kişi – Kişi Ekleri

• Kipleri öğrenirken çekimlediğimiz her fiilde görüldüğü gibi Türkçede fiilleri hangi kişinin yaptığını gösteren ekler vardır.
• Türkçede altı kişi bulunur. 
• Bunların üçü tekil, üçü çoğul kişilerdir: ben, sen, o, biz, siz, onlar
• Türkçede fiil çekimi, fiil+kip+kişi şeklinde olduğundan fiillerin sonundaki ekler kişi ekleridir.
• 1. Tekil Şahıs ve Eki     Ben         / -m, -ım, -im, -um, -üm
  2. Tekil Şahıs ve Eki    Sen        /  -n, -(s)ın, -(s)in, -(s)un, -(s)ün
  3. Tekil Şahıs ve Eki    O          /  eki yoktur
  1. Çoğul Şahıs ve Eki    Biz       / -ız, -iz, -uz, -üz, -k
  2. Çoğul Şahıs ve Eki    Siz     / –(s)ınız, -(s)iniz, -(s)unuz, -(s)ünüz
  3. Çoğul Şahıs ve Eki    Onlar / –lar, -ler

Örneğin gel– fiilini şimdiki zamanda 1.tekil şahıs ile çekimlemek istersek, gel-i-yor–um şeklinde çekimleriz.

Birleşik Zamanlı Fiiller (Birleşik Çekimli Fiiller) 9.Sınıf Fiiller Konu Anlatımı

Fiiller, taşıdıkları kip sayısına göre basit zamanlı fiiller ve birleşik zamanlı fiiller olmak üzere ikiye ayrılır.
Fiil, tek bir kipi bildirecek şekilde çekimlenmişse basit zamanlı fiil, birden çok kipi bildirecek şekilde çekimlenmişse “birleşik zamanlı fiil” ismini alır.

Kısaca bir çekimli fiilde birden fazla kip eki varsa o fiil birleşik zamanlı fiildir.

Şimdiye kadar örnek verdiğimiz “gel-” fiilinin tüm çekimleri hep basit zamanlı idi, “gel-” fiiline söz gelimi hem gelecek zaman hem geçmiş zaman eki ekleyerek onu birleşik zamanlı yapabiliriz: Gelecekmiş.

Türkçede birleşik zaman rastgele yapılmaz. Üç birleşik zaman vardır.

1. Hikâye birleşik zaman: Basit zamanlı fiillere “di” geçmiş zaman eki getirilerek oluşturulan birleşik
zamandır. Birleşik zamanlı fiiller adlandırılırken önce birinci kip söylenir, daha sonra hikâye, rivayet ya da şart belirtilir. Örneğin “gel-ir-di” fiili için “Gelmek fiili geniş zamanın hikâyesiyle çekimlenmiştir.” denir.

gelmeliydin → gereklilik kipinin hikâyesi
gelseydi → şart kipinin hikâyesi
geliyorduk → şimdiki zamanın hikâyesi

2. Rivayet birleşik zaman: Basit zamanlı fiillere “-miş” geçmiş zaman eki getirilerek oluşturulur.

gelirmiş → geniş zamanın rivayeti
geliyormuş → şimdiki zamanın rivayeti
gelecekmişsiniz → gelecek zamanın rivayeti

3. Şart birleşik zaman: Basit zamanlı fiillere “-sa, -se” şart kipi getirilerek oluşturulan birleşik
zamandır.

gelecekseniz→ gelecek zamanın şartı
geldiysen → görülen geçmiş zamanın şartı
gelmişse → duyulan geçmiş zamanın şartı

7. Sınıf Türkçe Konu Anlatımlarını PDF olarak indirmek için tıklayınız.

7.Sınıf Fiiller Kazanım Testini PDF olarak indirmek için tıklayınız. (MEB 2015-2016)

7.Sınıf Fiiller Kazanım Testini PDF olarak indirmek için tıklayınız. (MEB 2016-2017)

7. Sınıf Türkçe Beceri Temelli Testleri İndirmek için Tıklayınız.

7. Sınıf Türkçe Kazanım Testlerini İndirmek İçin Tıklayınız.

7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı PDF Olarak İndirmek İçin Tıklayınız. (Özgün)