7.Sınıf Cümlede Anlam - Cümlede Anlam 7.Sınıf Konu Anlatımı PDF

7.Sınıf Cümlede Anlam , Cümlede Anlam 7.Sınıf Konu Anlatımı PDF olarak indirebilirsiniz. Cümleye Hakim Olan Duygu, Cümlenin İfade Ettiği Anlam Konu Anlatım.

7.Sınıf Cümlede Anlam Konu Anlatımı

Bir düşünceyi, fikri, olguyu, işi, hareketi bir yargı halinde anlatan kelimeler topluluğuna cümle diyoruz.

Cümleyi oluşturmak için kelimelerin yan yana dizilmesi yetersiz kalır, bu kelimelerin bir yargıya bağlanması şarttır.

Örneğin, “bu kelimelerin bir yargıya bağlanması” söz öbeği “şarttır” yargısı olmadan tek başına bir şey ifade etmez.

Cümlede anlam konusu da işte bu yargıların kişisel olup olmasına, bir koşula, sebebe, amaca bağlı olup olmasına, benzer yargılar olup olmamasına; yargının ifade ettiği anlama ve yargının taşıdığı duyguya göre şekillenir ve sınıflandırılır.

7.Sınıf Cümlede Anlam Konusu Anlatımına Göre Cümleler, Cümleler Arası Anlam İlişkisi ve Cümleye Hakim Olan Duygu başlıklarından oluşur.

7.Sınıf Cümlede Anlam Konu Anlatımı Kavram Harita 1

Anlatımına Göre Cümleler

Cümle kurarken ifade ettiğimiz bazı yargılar tamamen şahsi yorumlarımızdan oluşurken bazıları ise kişiden kişiye değişmeyen, genel geçer yargılardır.

Öznel Anlatım

Söyleyenin kişisel görüşlerini, beğenilerini, duygularını vb. ifade eden anlatımdır.
Bu yüzden öznel yargılı cümleler kanıtlanamaz ve ölçülemez.
Kurmaca, sanatsal metinler öznel cümlelerden oluşan öznel bir anlatımla yazılır.

“Ne kadınlar sevdim zaten yoktular / Böyle bir sevmek görülmemiştir” –A. İlhan

“Bilirsiniz ki ben, politika işlerinden hiç hoşlanmam.” –B. Felek

“Biz çocuklar evimizi çok beğendik.” –A. Kutlu

“Şu kadın milletinin kıskançlığının hiç sonu yok.” –A. Midhat

“Kitap ve gazete yayımı işi bizim can davamızdır.” -R. N. Güntekin

Nesnel Anlatım

Söyleyenin kişisel duygu ve görüşlerini ifade etmeyen, genel geçer, herkese göre aynı olan, kişiden kişiye değişmeyen yargıların olduğu anlatımdır.
Bu yüzden nesnel yargılar, kanıtlanabilir ve ölçülebilir.
Bilgilendirici, öğretici metinler nesnel cümlelerden oluşan nesnel bir anlatımla yazılır.

“Sosyal ve bilimsel konuda araştırmalar, makaleler yayımlar.” -A. Kutlu

“12.yüzyılda insanlar bizim ülkemize Türkiye demekteydi.” -İ. Ortaylı

“1919 yılı Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım.” –M. K. Atatürk

“Ertesi gün, tarih imtihanı vardı.” -Y. Z. Ortaç

“Vakit kuşluğu aşmış, öğleye geliyordu.” -N. Cumalı

Cümleler Arası Anlam İlişkisi

Sebep – Sonuç İlişkisi

Yargının gerçekleşmesi bir nedene (sebebe) bağlıdır.
Yani sebep – sonuç cümlelerinde yargı bir sebep yüzünden gerçekleşmiştir.

“Çok az lakırtı söylediği için sevdiği arkadaşları bile kendisini iyice anlayamamışlardı.” – Ö. Seyfettin

“Ona ilk hitap eden adam olduğu için ona yüreğini açmak ihtiyacını duyuyordu.” -Y. K. Karaosmanoğlu

“Kimseleri beğenmediğinden çok geç evlendi.” -E. Şafak

“Karıkoca bu kuzu yüzünden güzel bir kavga ettiler.” – Ö. Seyfettin

“Sonunda biz bu hareketimizden ötürü on bir ay hapse mahkûm olduk.” –S. F. Abasıyanık

Amaç – Sonuç İlişkisi

Yargının gerçekleşmesi bir amaca bağlıdır.
Yani amaç – sonuç cümlelerine yargı bir amaç için, bir amaç uğruna gerçekleşmiştir.

“Bu ikramın sebebini anlamak için telaşsız bekledi.” -N. Hikmet

“Bu genç şairin dostluğunu kazanmak için hiçbir külfete katlanmadım.” –M. Ş. Esendal

“Define bulmak uğruna kazmadıkları mezar kalmadı.”

“Bu imtihanı geçmek için gecesini gündüzüne katıp çalıştı.”

“Konya’ya gitmek üzere evden iki saat evvel ayrılmıştı.”

Dikkat Et

Amaç – sonuç ile sebep – sonuç cümleleri sıkça birbirine karıştırabilir. Sebepler, nedenler genellikle gerçekleşmiş; amaçlar ise genellikle henüz gerçekleşmemiştir. Amaç, ulaşmak istenilen bir hedefi ifade eder. Sebep, bir şeyin olmasına yol açan şeydir. Örneğin, “Düşmemek için yavaş yürüyor.” cümlesinde yürüyenin hedefi, amacı düşmemektir. “Düştüğü için hızlı yürüyemiyor.” cümlesinde yürüyenin hızlı yürüyememesine yol açan durum düşmektir. Yere düşmek gibi bir amacı yoktur.

Koşul – Sonuç İlişkisi

Yargının gerçekleşmesi bir koşula bağlıdır.
Yani koşul – sonuç cümlelerinde yargının gerçekleşmesi için bir koşul (şart) vardır.

“Görseniz bu genci çok beğenirsiniz.” -M. Ş. Esendal

“Rahmi bu dileklerin içten olduğuna inansa teşekkür edecek” –T. Buğra

“Doğru yürüse kerpiçliğe varacaktı.” –T. Buğra

“Verdiği haberi duysa ne kadar sevinirdi şuradaki güzel Rus Hanım” – K. Tahir

“En geç haftaya teslim etmek üzere bu kitabı alabilirsin.”

“Ondan uzaklaşmadıkça emeklerinin hepsi boşa gidecek.

Örtülü Anlam

Bir cümlenin ifade ettiği asıl yargı dışında, cümleden hareketle ulaşılabilen diğer anlamlara, bilgilere örtülü anlam adı verilir.
Örtülü anlamlar bize cümleden çıkarabilecek diğer yargıları verir.

“Ödünç verdiğim son kitabı da kaybetmişti.”

Bu cümlede, “daha önce verdiği kitapları da kaybettiği” yargısına ulaşılabilir.

“O korkunç kazadan sonra yalnızca onunla konuşuyor.”

Bu cümlede, “kazadan sonra diğerleri ile konuşmadığı” ve kazadan önce konuşmak ilgili bir sorunu olmadığı” yargılarına ulaşılabilir.

Yakın Anlamlılık

Türkçede bir yargıyı farklı farklı şekillerde ifade edebiliriz.
Aynı şeyi, benzer konuyu ifade eden cümleler arasında yakın anlamlılık ilişkisi vardır.

“Hayatta her şey istediğimiz gibi olsaydı hayal kurmaya ihtiyaç duymazdık.”
“Hayatımızdaki zorluklar hayal kurmamıza neden olur.”

Bu iki cümle birbiri ile yakın anlamlıdır. İki cümlede de hemen hemen aynı şey farklı ifadelerle anlatılmaktadır. “Kırılan bir eşyayı tamir etmek mümkündür ama eşyanın üzerinde yine de bir iz kalır.”
“Kalp kırmamaya çalışmak özür dilemekten daha kıymetlidir.”

Bu iki cümle birbirinden farklı şekilde hemen hemen aynı şeyi ifade eder. Bu iki cümle birbiri ile yakın anlamlıdır. “Bir eleştirmenin görevi yazarın yaşamı üzerinde değil eserleri üzerinde yorum yapmaktır.”
“Eleştirmenler eser sahiplerinin yaşamlarını eserlerden daha çok önemser oldu.”

Bu iki cümlede aynı konu farklı bakış açıları ile ifade edilmiştir.

Zıt (Çelişen) Anlamlılık

Aynı ya da benzer konuları ifade etmeyen, birbirinin tam tersi yargılarda bulunan cümleler birbiri ile çelişir.

“Zaman her şeyi değiştirir ama eski dostları asla.”
“Zamanın karşısında hiçbir şey aynı kalamaz, dostluklar bile.”

Bu iki cümlede birbiri ile tam tersi yargılar bulunmaktadır. “Bir insan geçmişe nasıl özlem duymaz? Ancak hafızasını yitirirse belki.”
“Geçmişin nesini özler ki insan? Ancak geleceğin güzelliklerini göremeyecek kadar kör olmalı.”

Bu iki cümlede birbiri ile tam tersi fikirler savunulmaktadır. Bu cümleler birbiri ile çelişir. “Ağaç yaşken eğilir.”
“İnsanlar orta yaşlarına gelmeden, doğru dürüst bir şeyi öğrenemiyor.” “Bir yazar olayları tüm nesnelliği ile anlatabiliyorsa iyi bir yazardır.”
“İyi yazar, olanı biteni tüm gerçekliği ile değil biraz da abartarak anlatmalıdır.”

Bu cümlelerde birbiri ile tam tersi fikirler savunulmaktadır.

Cümlenin İfade Ettiği Anlam

Karşılaştırma Cümleleri

Bir şeyin diğerlerinden benzer ya da farklı yönlerinin belirtildiği cümlelerdir.
Karşılaştırma cümlelerinde kıyaslama söz konusudur.
“daha, en, göre, kadar” vb. sözcükler karşılaştırma yapmak için kullanılır. Bu sözcükler olmadan da karşılaştırma yapılabilir.

“İstanbul’un balıkları kadar balıkçıları da hoştur.” –S. F. Abasıyanık

“Bu hayatta hepimizden daha şanslıydı.”

“Diğer insanlara göre halimiz vaktimiz yerinde, çok şükür.”

“Eskiden mahalleli birbirini korur kollardı, şimdilerde mahalle bile kalmadı.”

Tanım Cümleleri

Bir şeyin ne olduğu belirten, ne olduğunu tarif eden cümlelerdir.
Tanım cümleleri nesneldir ve bilgi vermek amaçlıdır.
Tanım cümleleri genellikle -dir / -tir bildirme eki ile biter.

“Dildeki bir sesi gösteren ve alfabeyi oluşturan işaretlerden her birine harf denir.”

“Su vb. şeyleri içmek için kullanılan, genellikle camdan yapılan kaptır bardak.”

“Kitaplar, herhangi bir konuda yazılmış eserlerdir.”

“Tanım cümleleri, bir şeyin ne olduğu belirten, ne olduğunu tarif eden cümlelerdir.”

Değerlendirme Cümleleri

Çoğunlukla bir eser veya yazarın olumlu olumsuz yönleri hakkında görüş bildiren cümlelerdir.
Eleştiri cümlesi olarak da bilinir.

“Nuri Bilge Ceylan “Kış Uykusu” filminde tüm gerçekliğiyle insanı anlatıyor, belki de bu yüzden bu filmde diyaloglar çok daha fazla.”

“Yazarın son kitabında sürekli yalnızlık temasını işlemiş olması çocukluğunda yaşadığı olaylar ile ilgili.”

“Derginin kapağında daha çarpıcı bir fotoğraf kullanılmalıydı.”

Değerlendirme cümlesinde bilgi vermekten ziyade bir görüş bildirmek gerekir.

“Bu kitap son yıllarda çok satanlar listesinde.” cümlesi bir değerlendirme cümlesi değildir.

Tahmin Cümleleri

Tahmin cümleleri bir olay ya da durumun gerçekleşmesi hakkında düşünülen, kestirilen düşünceleri ifade eder.
Akıl yolu ya da tecrübelerimize dayanarak gerçekleşmesi olası bir olayı, önceden tahmin edebilir, önceden kestirebiliriz.

Örneğin; eve geç kalmış bir çocuk, annesinin onu çok merak ettiğini kestirebilir:

“Annem meraktan ölmüştür şimdi.”

“Babam yaptığımı öğrenince bu sefer beni evden kovacak.”

“Şimdi bizim oralarda her yer yemyeşil olmuştur.”

“Kaç gündür evde yalnız başına, canı çok sıkılmıştır, ona da uğrasak iyi olur.”

Tahmin cümlesi ile olasılık (ihtimal) cümlesi aynı şey değildir.

Olasılık (İhtimal) Cümlesi

Bir olayın ya da durumun olabileceğini ifade eden cümlelerdir.
Belki olur belki olmaz anlamı vardır, kesinlik yoktur. Belirsizlik söz konusudur.
Çoğunlukla şu anki zamandan ileride, ileri bir vakitte gerçekleşebilecek durumlar için kullanırız.
Günlük hayatta planlar kurarken seçeneklerimizi görmek için kullanılırız.

“Seneye belki bu mahalleden taşınırız.”

“Yarın beklediğimiz film sinemaya gelebilir.”

“Bu yaz ne yapacağımı bilmiyorum, belki yazlığa gider, sakin bir tatil geçiririm.”

“Bu yıl okullar daha geç açılabilir.”

Varsayım Cümlesi

Gerçekleşmemiş bir olay ya da durumun bir an için gerçekleşmiş olduğunu düşünme anlamı vardır.
Varsayalım, diyelim ki, farz edelim, düşünsene gibi ifadeler ile belirtilir.

“Diyelim ki bu yıl sınavı kazanamadın.”

“Düşünsene milli piyango bize vurmuş”

“Tut ki dediğini yaptık, sonrası?”

“Yaşadığımız onca güzel şeyin olmadığını varsay.”

“Robotların insanlar gibi düşündüklerini hayal etsene.”