Lehçe Şive Ağız Largon Argo – Dilin Kullanımından Doğan Türleri
Lehçe Şive Ağız Largon Argo Dilin Kullanımından Doğan Türleri Konu Anlatımı PDF olarak indirebilirsiniz.
| 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı | 1. Ünite Giriş |
| Dil Bilgisi Konuları | Standart dil, ağız, şive, lehçe ile argo, jargon kavramları üzerinde durulur. |
Dilin Kullanımından Doğan Türler
Dil yaşayan bir varlıktır. Yani doğar, gelişir, değişir ve kullanılmayan kelimeler ve diller yok olur. Her dil bu sebepten bir dil ailesi içerisinde yer alır ve aynı aile içerisinde yer alan diller benzer özellikler gösterirler. Türkçe Ural Altay Dil Ailesinin Altay koluna bağlıdır ve sondan eklemeli bir dildir.
Yine Türkçe zaman içerisinde gelişmiş ve farklı kollara ayrılmıştır. Bu gelişim ve değişim de farklı türler ortaya çıkarmıştır.
Bir dilin karanlık döneminde yani yazılı olmayan dönemlerinde o dilden ayrılmış kollarına lehçe denir. Lehçeler çok uzun süre önce ayrıldıkları için farklı lehçelerin bir biriyle anlaşması imkansızdır. Türkçenin Çavuş Türkçesi ve Yakut Türkçesi olmak üzere iki lehçesi vardır.
Şiveler ise bir dilin yazılı döneminde yani yakın döneminde o dilden ayrılmış kollarıdır. Kelime ve ses farklılıkları olsa da şiveler bir biriyle anlaşabilirler. Misal Azeri şivesinde konuşan birisiyle biz rahatlıkla anlaşabiliriz. Şivelerimize örnek olarak Azeri Türkçesi, Kırgız Türkçesini örnek gösterebiliriz.
Ağız ise bir ülke sınırları içerisinde kelimelerde ve seslerde görülen ufak farklılıklara denir. Ankara ağzı, Trakya ağzı, Konya ağzı örnek olarak verilebilir. Yaygın olarak ağız yerine şive kelimesi kullanılsa da bu öyle değildir.
Bir meslek ya da topluluk arasında kullanılan ortak kelime hazinesine ise jargon denir. Buna en iyi örnek doktorların ölmüş bir hastaya öldü demek yerine eks oldu demeleridir.
Genellikle eğitimsiz insanların kullandığı sokak ağzı olarak kabul edilen kaba kullanımlara ise argo denir. Hırsızlık yapmanın argoda karşılığı cebe indirmektir.
Bütün bunların yanı sıra bir de konuşma dili ve yazı dili diye bir yarım vardır. Ülke içerisinde farklı ağızlar konuşulsa da anlaşmazlıkları gidermek için yazı dilinde ve eğitim dilinde bir standart belirlenmiştir. Bu yazı diline standart Türkçe adı verilir. Türkçenin standart dili olarak da İstanbul ağzı kullanılmaktadır.