Düşünceyi Geliştirme Yolları Konu Anlatımı KPSS PDF 2025

Düşünceyi Geliştirme Yolları Konu Anlatımı KPSS PDF dosyası KPSS Lisans, Ön Lisans ve Ortaöğretim öğrencileri için hazırlanmış olunup ilgili bağlantıdan indirilebilir. Düşünceyi geliştirme yolları; tanımlama, örnekleme, sayısal verilerden yararlanma, benzetme, tanık gösterme ve karşılaştırmadır. KPSS Paragraf sorularında karşımıza çıkar.

Düşünceyi Geliştirme Yolları Konu Anlatımı KPSS PDF olarak indirmek için tıklayınız.

  • Bir varlığın veya kavramın ne olduğunu anlatma işidir.
  • “Nedir?” sorusuna cevap veren bir cümleden oluşur.
  • Nesnel olma zorunluluğu yoktur, öznel de nesnel de olabilir.
  • Bildirme eki (-dir) ile bitebilir.
    • Olay, düşünce, duygu ve hayalleri dil aracılığı ile estetik bir şekilde ifade etme sanatına edebiyat denir.
    • Edebiyat; olay, düşünce, duygu ve hayalleri dil aracılığı ile estetik bir şekilde ifade
    • etme sanatıdır.
    • Edebiyat, insanı kendi dünyasından alıp bambaşka yerlere görüren sihirli bir trendir.
  • İki ya da daha fazla unsurun benzer ve farklı yönlerinin ortaya konmasıdır.
  • Tek bir cümleden de oluşabilir birden çok cümleden de.
  • “En, daha” gibi derecelendirme zarflarına dikkat etmek gerekir.
    • Karagöz yalnız Türkiye’de değil Türkiye dışında da birçok İslam ve Balkan ülkelerine
    • yayılmıştır.
    • Bu hayatta hepimizden daha şanslıydı.
  • Yazarın, öne sürdüğü düşünceye okuyucuyu inandırmak amacıyla yazısında o konuyla ilgili uzman ve tanınmış bir kişinin sözlerini kullanmasıdır.
    • İnsan, içinde yaşadığı çevre ile aydınlandığına, tamamlandığına göre, bir romanda bu çevrelerin yer almasından daha tabii ve daha gerekli bir şey olamaz. Emile Zola’nın “Artık zevk olsun diye, tasvir için tasvir etmiyoruz. İnsanın, içinde yaşadığı çevreden ayrılamayacağını, elbisesi, evi, şehri, vilayeti ile tamamlandığını kabul ediyoruz.” sözü de bu gerçeği belirtir.
Dikkat Et
“Alıntı Yapma” ile “Tanık Gösterme” bazı kaynaklarda eş anlamlı gibi kullanılsa da aralarında fark vardır. Her tanık gösterme aynı zamanda bir alıntıdır ama her alıntı, tanık gösterme değildir.
  • Yazarın konuyla ilgili düşüncelerini pekiştirmek için örneklerden yararlanmasıdır.
    • Japon edebiyatının uğur getiren canlısı, boşuna dükkânların başköşesine konmaz çünkü onlara göre kedinin hayatlarımızdan çıkması da bir uğursuzluk sebebidir. Murakami’nin Zemberekkuşu’nun Güncesi romanında bir karı kocanın ve temelde adamın hayatına gelen uğursuzlukların fitilini ateşleyen, kedisinin ortadan kaybolması olmuştur.
  • Düşüncelerin kanıtlanması ve daha inandırıcı olması adına sayısal verilen kullanılmasıdır.
    • Güneş balonları geliştiren firma, önümüzdeki yıl 10.000 güneş balonundan oluşan bir elektrik üretim çiftliği kurmayı planlıyor.
    • 2016 itibarıyla Avrupa Birliği ülkelerinde 6.300 kişiye, Türkiye’de ise 7.000 kişiye bir halk kütüphanesi düşüyor.
  • Anlatımı güçlendirmek amacıyla iki varlıktan zayıf olanın güçlü olana benzetilmesidir.
    • Kış, böyle kurulmuş bir çalar saat gibi onları bekler; yaza, tam vaktinde uyandırırdı.
    • Açılan tek gülüsün sen bu bağın.
  • Olay anlatımına dayalı anlatım biçimidir.
  • Olaylar genellikle belirli bir sıralama ile verilir.
  • Olay ağırlıklı olduğu için fiil cümleleri boldur.
    • Annem tulumbadan su çeker, elimi yüzümü yıkardı. Sonra vagonun gölgesine çekilip fasulye ayıklardı. Ben oralarda oynar, kargalara taş atardım. Öğleye doğru posta katarı geçer, onun ardı sıra bir marşandiz çuflaya puflaya istasyona girerdi.
  • Bir varlığa veya bir yere ait ayrıntıların okuyucunun zihninde canlandırılacak şekilde aktarılmasını amaçlayan anlatım biçimidir.
  • Tasfire dayalı olduğu için bol bol sıfat bulunur.
    • Meryem’in evi ve onun çiçekleri. Bazıları kırmızı, bazıları mavi. Her birinin kıvırcık yaprakları var, az nemli toprakları. Her biri çocukları gibi, isimleri ayrı ayrı. Bahçenin kenarlarında, evin dış köşelerinde, pencerelerin önünde; kuru dallara asılmış eski saksılarda, kurumuş ağaç kovuklarında birkaçı.
  • Bir konuyla ilgili bilgi vermeyi amaçlayan anlatım biçimidir.
  • Dil göndergesel işlevde kullanılır, sanatsal işlevi yoktur.
    • Güneş balonu, bildiğimiz oyuncak balonlar gibi havayla şişiriliyor. Ancak güneş balonları bir tür güneş panelidir ve güneş ışınlarını toplayacak şekilde tasarlanmıştır. Güneş ışınlarının balonun içinde, tam merkezinde, bulunan “güneş gözesi”ne gelmesiyle elektrik üretiliyor. Güneş gözesi, yüzeyine gelen güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren yarı iletken maddelere verilen ad.
  • Yazarın herhangi bir konudaki fikirlerini okuyuca aktarmak amacıyla kulandığı anlatım biçimidir.
  • Genellikle yazar seçtiği konu ile ilgili bir genel kabule, bir fikre katılmaz ve karşı çıkar.
  • Yazarın amacı kendi fikirlerini okuyuca kabul ettirmektir.
  • Okuyucuyu ikna etmek için soru cümleleri kullanılılması, belirgin bir üslup özelliğidir.
    • “Klasik” demek, her zaman için yeni demektir. Biz klasikleri okuyarak da bugünü takip edebiliriz, an’ı anlayabiliriz. Yeni çıkan eserlerden başını kaldıramayanlar da bunu biliyor elbet. Ama işlerine gelmiyor, bu gerçek. Sadece klasikleri okumanın yanlış olduğunu söylerler ama sürekli yeni çıkanları okumanın etkilerini düşünen az gibi. Sadece yeni eserleri okumak, şayet edebî eser vermek istiyorsak, çok yanlış bir metot. Akademik bir makale yazdığımızı düşünelim. Temeli muhakkak literatür olmalı. Zaten “Geçmişte bunlar yazıldı, benim de diyeceklerim unlardır.” demektir aslında akademisyenlik. Önceki tartışmaları ve birikmiş bilgiyi göz ardı ederek bilimsel eser veremeyiz. Edebî eser vermenin raconu da bu bence. Geçmişteki tartışmaları bilmeden yazmamalıyız. “Büyük şehirde, kalabalık içinde yalnız hisseden” bir karakter yazalım mesela. Klasikleri okumadıysak orijinal bir karakter yazdığımızı sanarız. Hâlbuki çokça işlenmiş bir konu değil mi bu? Sadece bugünün edebiyatından beslenenler, sanıyorum hiçbir zaman kaliteli eser veremeyeceklerdir.
  • Bir parçada sözcüklerin, söz öbeklerinin veya ilgili cümlelerin art arda sıralanıp söylenmesine sayıp dökme denir.
  • Sıralanmış söz öbekleri eksiltili cümlelerden de oluşabilir.
  • Sayıp dökme, bir üslup özelliği olup metni etkileyici kılmak, anlatımımdaki tekdüzeliği kırmak için kulanılır.
  • Sözcükler sıralı verildiği için bol bol virgül kullanımı söz konusudur.
    • Paris’in havasına giren adam; mektup yazmak için artık vakit bulamaz, böyle şeylerle meşgul olmayı hiç düşünmez. Baştan başa mamur, sekiz on katlı, bir hiza üzerine dizilmiş taşlar, havadan çöken tozlarla simsiyah, aynı mimaride koskoca apartmanlar… Sultanahmet Meydanı genişliğinde, asfalt veya tahta ve nadiren granit döşeli, şehrin her istikametine uzanan, ağaçlı ağaçsız, sonu gelmez caddeler… Akla şaşkınlık veren mağazalar, tiyatrolar, müzeler, bahçeler, parklar, heykeller, abideler, taklar… Okları siyah bulutları delen, mermerleri dantela hâline getirilmiş asırlardan kalma tarihî kiliseler…
    • Yakınlarımızdan uzaklaştığımız, derdimizi kimseciklere söylemediğimiz günlerimiz olmaz mı? ? Karı, koca, ana, oğul, kardeş, baba hepsi ayrı ayrı kederlenir üzülür. Kendi kendimiz kadar kim paylaşır, derdimizi? Gün olur arkadaş, dost, sevgili, oğul, ana, baba, kardeş hepsi elimizi bırakıverir.
  • Yazarın aynı cümle içerisinde veya parça içerisinde aynı kelimeyi anlatımı etkiliyeci kılmak, metne ahenk katmak ve tekdüzeliği kırmak amacı ile tekrar etmesidir.
    • Kapıyı açar açmaz birden sendeledim. Bir koku, bir koku; tarifi kabil değil. Adamın ciğerine kurşun nasıl işlerse öyle işliyor. Korkunç bir koku… Ustura gibi keskin. Bir zaman insan kendine gelemiyor.
    • İşte kaya, işte çöl, işte yakıcı güneş…
Dikkat Et
Bazı kaynaklarda aynı kelimenin tekrarı ile kurulan ikilemeler de yineleme kabul edilse de ikileme ve yineleme aynı amaca hizmet etmediğinden aynı kabul edilemez. Bu sebeple de zaten ikilemelerin arasına virgül konmaz.

Hızlı, hızlı giderek daha hızlı… (Yineleme) (Ritim var, ahenk var, tekdüzelik yok.)
Hızlı hızlı yürüyordu. (İkileme) (Anlamı pekiştirme amacı var.)

Yine de sorularda eğer cevaptan eminseniz aynı kelime ile kurulan ikilemeyi yineleme kabul edebilirsiniz. Çünkü karşınıza farklı kaynaklarda bunu kabul eden sorular çıkabilir.

.
  • Yazarın anlatımda tekdüzelikten kaçınmak için art arda gelen farklı sözcüklerde aynı ekleri, sesleri kullanmasıdır.
    • Gazeteci olmak bir ayrıcalıktır elbet. Unutulmaz anılar kalır kişide acısıyla, tatlısıyla. Bir arayış içinde geçmiştir o yıllar, koşturmayla, konuşmayla, yazmayla. Bir bakıma Özdemir Asaf’ın şu ünlü dizesini düşündürür: “Durduğum nokta yerinde durmuyor.
    • Sokaktayım. Evler, insanlar, kediler, ağaçlar, yemek arayan köpekler, otomobiller de… İnsanlar, en çok da insanlar…
      (Bu örnekte hem sayıp dökme hem yineleme hem sessel yineleme yapılmıştır.)
  • Niteleme sıfatlarından yararlanarak varlıkların, kavramların özelliklerinin ortaya konmasıdır. Betimleyici ögeler kullanılarak varlıkların özellikleri verilir.
    • Etraftaki sessizlik ve boşluk o kadar derin ki gayet yüksek demir direkler üzerinde etrafa keskin bir elektrik ışığı dağıtan sayısız fenerlerin gündüz gibi aydınlattığı meydanın asfaltı üzerinde ayaklarımız, iri takunya giymiş gibi gülünç patırtılar yapıyor.
    • Bakmayın sahilinin dolguyla denizden yükseltilmiş olmasına; denizin içinden çıkıp içeri doğru yılan misali kıvrılan yokuşun ta Galata Kulesi’nin gölgesine kadar uzandığı bir semt Tophane. Ana sokakları bayır, ara sokakları çıkmaz. Bu nedenledir ki adımlar hafif hafif, ağır ağır atılır burada. Sanki semti derinlemesine hissettirmek ve geçmişi teneffüs ettirmek için yukarı doğru uzadıkça uzar yol.
  • Cümledeki / parçadaki ayrıntıların hangi duyular ile algılandığı ile ilgilir.
    • Konuksever bir duyguyla bizi ağırlayan toprak yolda baş döndürücü kokular… Çam, iğde, çiçek, çimen… (Koku Duyusu) Ve kuşlar, kuşlar, kuşlar… (Görme Duyusu) O çapkın ötüşler, (İşitme Duyusu) o bıçkın uçuşlar… (Görme Duyusu) Ortalık alacalanırken (Görme Duyusu) motele dönüyoruz.
  • Kişileştirme, insan dışı varlıklara insana ait özellikleri yüklenmesidir.
    • Konuksever bir duyguyla bizi ağırlayan toprak yolda baş döndürücü kokular…
    • Acı bile duyulamayacak kadar soğuk, çöllerden daha ıssız bozkırda ışığın gülümseyişini bekledik.

Düşünceyi Geliştirme Yolları Konu Anlatımı KPSS PDF dosyası KPSS Lisans, Ön Lisans ve Ortaöğretim öğrencileri için hazırlanmış olunup ilgili bağlantıdan indirilebilir. Düşünceyi geliştirme yolları; tanımlama, örnekleme, sayısal verilerden yararlanma, benzetme, tanık gösterme ve karşılaştırmadır. KPSS Paragraf sorularında karşımıza çıkar. Yazar, konuyla ilgili düşüncelerini daha etkili ve kolay anlatabilmek için düşünceyi geliştirme yolları kullanır.

Yorum yapın