Cümleye hakim olan duygu 8. sınıf lgs konu anlatım, cümleye hakim olan duygu: sitem, özlem, üzülme, pişmanlık, beklenti, şaşırma, ön yargı, kücümseme cümleleri ve farkları nasıl ayırt edilir. 

Cümleye Hakim Olan Duygu

Bir düşünceyi, fikri, olguyu, işi, hareketi bir yargı halinde anlatan kelimeler topluluğuna cümle diyoruz.

Cümleyi oluşturmak için kelimelerin yan yana dizilmesi yetersiz kalır, bu kelimelerin bir yargıya bağlanması şarttır.

Örneğin, “bu kelimelerin bir yargıya bağlanması” söz öbeği “şarttır” yargısı olmadan tek başına bir şey ifade etmez.

Cümlede anlam konusu da işte bu yargıların kişisel olup olmasına, bir koşula, sebebe, amaca bağlı olup olmasına, benzer yargılar olup olmamasına; yargının ifade ettiği anlama ve yargının taşıdığı duyguya göre şekillenir ve sınıflandırılır.

Sitem Cümlesi

  • Bir kimseye yaptığı davranıştan ya da söylediği sözden dolayı kırıldığımızı bildiren cümlelerdir.

“Her şeyi anlarım da beni nasıl diğerleri ile bir tutarsın.”

“Verdiğim emeklerin hiç mi önemi yoktu?”

“En azından bir telefon etseydin.”

  • Yakınma ile sitem aynı şey değildir. Yakınmak, bir şeyden duyulan rahatsızlığı dile getirmek, bir şeyden şikayet etmektir.

“Güzelim ormanları köprü uğruna kesip biçtiler.”

Özlem Cümlesi
  • Yaşanılan anlara, olaylara, kişilere, yerlere vb.lerine duyulan hasret duygusun hakim olduğu cümlelerdir.

“Nerede o eski bayramlar?”

“Burnumda tütüyor memleketim.”

“Çocukken sokaklarda oynadığımız oyunları özlüyorum.”

“Almanya’ya giden er tren bana babamı hatırlatıyor.”

  • Özlem cümlelerine tekrar yaşamak, tekrar kavuşmak anlamı hakimdir.

Üzülme (Üzüntü) Cümlesi

  • Bir kişi, olay ya da durum karşısında üzüntünün dile getirildiği cümlelerdir.
  • Olması istenilmeyen şeyler karşısında duyduğumuz hissi ifade eder.

“Gencecik çocuk nasıl da eridi bitti.”

“Keşke aramızda böyle bir olay hiç yaşanmamış olsaydı.”

“Kaç yıldır bir devlet dairesinde iş bulmaya uğraşıyor, garibim.”

  • Başkalarına karşı üzüntü duyarız. Kendi yaptığımız işlerden dolayı duyduğumuz üzüntüye ise pişmanlık denir.
Pişmanlık Cümlesi
  • Bir kişinin kendi yaptığı işten dolayı duyduğu üzüntüyü ifade eden cümlelerdir.

“Neden bu kadar kötü davrandım, biraz daha anlayışlı olabilirdim.”

“Asla onun yanına gitmemeliydim.”

  • Yapmadığımız bir işten dolayı duyduğumuz üzüntüye, kendimize kızmamıza ise hayıflanma denir: 

“Neden onun yanında olamadım ki!”

“Dersi dinleseydim şimdi bu kadar çalışmak zorunda kalmazdım.”

Beklenti Cümlesi

  • Gerçekleşmesi umulan durumları ifade eden cümlelerdir. 

“Bunca olaydan sonra bir daha benimle konuşmaya cesaret edemez diye umuyorum.”

“Emeğimizin karşılığını bu yıl fazlasıyla alacağız, inşaallah.”

  • Beklentilerimiz gerçekleşmediği zaman, buna gerçekleşmemiş beklenti deriz.

“Bu yıl öğrencilerin daha başarılı olacağını umuyorduk.”

Şaşırma Cümlesi

  • Beklenilmeyen bir durum karşısında verilen tepkiyi belirten cümlelerdir.
  • Hayret etme, hayretler içinde kalma anlamı vardır.

“Ne demek, artık okula gitmeyeceğim!”

“Aman Allah’ım, doğru mu bu söylediklerin?”

“Gerçekten ona aşık olduğunu pat diye mi söyledin?”

“Böyle bir şeyi nasıl yapar, hala aklım almıyor.”

Ön Yargı Cümlesi
  • Bir kişi ya da bir şeyle ilgili  peşin hükümlü yargıları ifade eden cümlelerdir.
  • Önceden, daha gerçekleşmemiş şeylere kesin gözü ile bakma anlamı vardır.

“Sen hiçbir zaman başarılı olamazsın.”

“Bu partiden bu ülkeye hayır gelmez, kazansalar da hükümet kuramazlar.”

  • Ön yargılar olumsuz olmak zorunda değildir, olumlu peşin hükümler de verebiliriz:

“Kesinlikle bu yarışı o kazanır.”

“Bu yıl en çok satanlar listesinde bu kitap birinci olacaktır.”

Küçümseme Cümlesi

  • Bir kişi ya da bir şeyi hafife alma, küçük görme, yakıştıramama anlamı olan cümlelerdir.

“Böyle birinin bu davette ne işi var?”

“Şuna bak, kendini ne sanıyor ki bu?”

“Beyefendiye bak sen, adam olmuş da karşılık veriyor.”

“Aklı sıra yazdıklarını bastırıp yazar olacak.”

“Sana mı kaldı koskoca devletin işini beğenmemek?”

 “Neymiş, onun da söz söyleme hakkı varmışmış.”

Hey, sen de Liseye Giriş Sınavına hazırlanıyorsan, cümleye hakim olan duygu ile  ilgili kazanım testlerini buradan indirebilirsin. 

Öznel – Nesnel Anlatım – Örtülü Anlam
Cümleler Arasındaki Anlam İlişkisi
Cümlenin İfade Ettiği Anlam
Cümleye Hakim Olan Duygu

Hey! Tüm yıllara ve tüm konulara ait testler de var!
Tüm Sınıflara Ait Kazanım Testleri

8. Sınıf LGS Konu Anlatımları için tıklayınız.

8.Sınıf Türkçe Testleri Çöz LGS Türkçe Testleri Online (Çevrim içi) +PDF için tıklayınız.

Yorum yapın