9. Sınıf Tarih 1. Ünite Özeti PDF Konu Anlatımı; 9. Sınıf tarih 1. ünite konu anlatımı pdf ders notları, 9. sınıf tarih ünite özetleri, 9. sınıf tarih kitabı kaynak alınarak 9. sınıf tarih konuları ve müfredatına göre hazırlanmıştır.
9. Sınıf Tarih 1. Ünite Özeti PDF Konu Anlatımı
1. Ünite: Tarih ve Zaman
9. Sınıf Tarih 1. Ünite: Tarih ve Zaman Konu Anlatımı
NELER ÖĞRENECEĞİZ?
Tarih biliminin konusunu ve kapsamını
Tarih biliminin diğer bilimlerle ilişkisini
Tarih öğrenmenin amacını ve yararlarını
Zaman ve takvim kavramlarını
1. ÜNİTE KONULARI
1.1. İNSANLIĞIN HAFIZASI TARİH
Geçmiş ve gelecek bilincine sahip tek varlık olan insan, sahip olduğu tecrübeleri geçmişten edinir ve bunu gelecek nesillere aktarır. Bunun için de tarih bilimine ihtiyaç duyar.
Farklı dönemlerde, tarih hakkında değişik tanım ve yorumlar yapılmıştır. Bu farklılıklar bir görüş ve
düşünce çeşitliliği olarak kabul edilmelidir:
Tarih, insanların ve insan topluluklarının başlarından geçenleri kaydetme yoluyla edinilen bilgidir.
İbn-i Haldun (1334-1406)
Tarih, gerçeği araştırmak ve olayların sebeplerini bulup ortaya koymaktır. Olayların ilkeleri incedir, nitelik ve sebepleri hakkındaki bilgi derindir.
Leopold von Ranke (Lepold fon Ranke) (1795-1886)
Tarih, hakikatte meydana gelmiş olaylarla ilgilidir. Gerçeğin ne olduğu belgelerde saklıdır ve gerçek ancak belgelerin eleştirisiyle ortaya çıkar. Belge yoksa tarih de yoktur.
Ahmet Cevdet Paşa (1822-1895)
Tarih bir olayın sadece filan tarihte olduğunu bilmek değil,
geçmişte meydana gelen olayları değerlendirmek ve bu olaylardan ders almaktır.
Edward H. Carr (Edvırd Kar) (1892-1982)
Tarih, tarihçi ile olgular arasında kesintisiz karşılıklı bir etkileşim süreci, bugün ile geçmiş arasında bitmez bir diyalogdur.
Halil İnalcık (1916-2016)
Gerçek bir tarih için kaynaklara gitmek, kaynakları iyi tenkit edip değerlendirmek gerekir.
Tarih biliminin araştırma konusu içerisine giren iki önemli unsurdan birincisi olay, diğeri ise olgudur.
• Kendine has özelliklere sahiptir,
• Somut bilgiler içerir,
• Yer ve zaman bildirir.
• Olayların başlangıç ve bitiş süreleri de bellidir.
• Geneldir,
• Süreklilik gösterir,
• Soyuttur.
• Olgularda belirli bir yer ve zaman söz konusu değildir.
Tarihî olay ve olgu arasındaki farklar şunlardır;
• Özgündür.
• Tekrarlanamaz.
• Geneldir.
• Tekrar edebilir.
TARİHİ OLAY VE OLGU ÖRNEKLER
Tarihi olaylara örnekler şunlardır:
I. Viyana Kuşatması, 1529
İnebahtı Deniz Savaşı, 1571
Karlofça Antlaşması, 1699
Sakarya Meydan Savaşı, 1921
Talas Savaşı, 751
Tarihi olgulara örnekler şunlardır:
Türkiye’nin çağdaşlaşması,
İstanbul’un bir Türk şehri haline
gelmesi,
İslamiyet’in Türkler arasında
yayılması,
Türklerin yerleşik hayata geçmesi
KAYNAK ve KAYNAĞIN SINIFLANDIRILMASI
Sosyal bir bilim olan tarih, bilinmeyene yönelerek onu kendi yöntemleriyle keşfetmeye çalışır ve bilimsel bilgiyi ortaya çıkarmak için kaynaklardan yararlanır. Çünkü kaynak olmadan tarihî gerçekleri ortaya çıkarmak ve onları yazmak mümkün değildir.
Sözlü kaynaklar: efsaneler, destanlar, menkıbeler vb.
Yazılı kaynaklar: tabletler, kitabeler, fermanlar, beratlar vb.
Sesli ve görüntülü kaynaklar: resimler, fotoğraflar, filmler, video bantları vb.
Gerçek eşya ve nesneler: arkeolojik buluntular ile tarihî eşya ve nesneler.
Tarih Biliminin Özellikleri ve Diğer Bilimlerle İlişkisi
- Tarih geçmişte yaşanan olaylardır ve üzerinden belli bir zaman geçmiştir.
- Tarihi olaylar arasında sebep-sonuç ilişkisi vardır.
- Belli bir coğrafi yerde ve belli bir zaman içerisinde meydana gelir.
- Olaylar belgelere dayanır.
- Tarihi olaylar tekrarlanamaz. (Tarih araştırmalarında bu yüzden deney ve gözlem kullanılamaz.)
- Olaylar tek bir nedene bağlı olarak açıklanamaz. (Bir olayın pek çok maddi ve manevi nedenleri vardır.)
- Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisi tarihi olayların kesintisiz olarak devam etmesini sağlar.
- Tarihi olayların belli bir kanun ve kuralı yoktur.
- Tarihi olayların sonuçları bulunan yeni belgelerle değişebilir.
- Tarihi olayları doğru değerlendirmek için o zamanın koşulları dikkate alınmalıdır.
- Tarih, yöntem olarak da diğer bilimlerden farklılık gösterir. Tarihî olaylar, fen ve doğa bilimleri gibi tümdengelim ve tümevarım yöntemleriyle kavranamaz. Çünkü bu bilimlerin ilgilendiği konuların doğruluğu deneyle ortaya konabilirken tarih bilimi için deney uygulanabilecek bir metod değildir. Tarihî olaylar arasında sıkı bir bağlantı kurmak; fizik ve doğa bilimlerindeki gibi yasalar oluşturmak mümkün değildir.
Tarihçi; siyasi, askerî, kültürel, sosyal veya biyografik çalışmalar yaparken coğrafya, sosyoloji, felsefe, ekonomi, kronoloji, etnografya, hukuk, heraldik, arkeoloji, sanat tarihi, dil bilimi gibi farklı bilim dallarından yararlanır.
Tarihe yardımcı bilim dallarından bazıları aşağıdaki tabloda verilmiştir:
| Kronoloji | Geçmişten günümüze meydana gelen gelişmelerin zamanını tespit ederek sıralar. |
| Coğrafya | İnsan ve mekânın karşılıklı etkileşimini araştırır. |
| Diplomasi | Siyasi belgelerin cins, şekil ve içerik olarak değerlendirmesini yapar. |
| Arkeoloji | Kazı yolu ile toprak ve su altındaki maddi kalıntıları ortaya çıkarır. |
| Heraldik | Tarihte devletlerin kullandığı armaları inceler. |
| Etnografya | Toplumların örf, âdet, gelenek ve yaşayışlarını inceler. |
| Antropoloji | İnsan ırkını inceler ve kültürlerin gelişimini araştırır. |
| Nümizmatik | Tarih içerisinde basılan paraları inceler. |
| Paleografya | Yazıları, alfabeleri ve bunların zaman içerisindeki değişimlerini inceler. |
| Filoloji | Dillerin tarihini, gelişimini ve değişimini araştırır. |
| Epigraf | Kitabeleri inceler. |
| Sosyoloji | Toplumu ve toplumsal olayları inceleyen bilim dalıdır. |
| İstatistik | Verilerin toplanması, sınıflandırılması, sunulması ve yorumlanmasını konu alan bilim dalıdır. |
1.2. NEDEN TARİH
- Milletlerin ortak hafızası olan tarih, millî ve toplumsal kimliğin inşasında önemli rol oynar.
- Tarih, bireylere yaşadığı toplumun geçmişini öğreterek kişinin kendi milletine aidiyet duygusuyla bağlanmasını sağlar.
- Tarih bilimi sayesinde geçmiş hakkındaki aktarımlar, milletlerin ortak hafızasını biçimlendirir.
- Millî ve toplumsal kimlik için toplumlarda tarih bilincinin oluşması bir zorunluluktur.
- Tarih bilincine sahip kişiler, tarihle ilgili bilgileri eleştirel değerlendirmeye tabi tutar.
- Tarih, uyguladığı yöntem gereği bireylerde araştırma ve kanıt kullanma becerisini artırır.
- Çünkü tarihî bir bilgiye araştırma yaparak ve kaynak kullanılarak ulaşılır.
- Tarih bilimi geçmişten günümüze meydana gelen olay ve olguları kronolojik bir süreçte ele aldığı için olay ve olgular arasında neden-sonuç ilişkilerini ortaya koyar. Böylece bireylerde çok yönlü düşünme yeteneği gelişir ve bireyler tarihî süreçte meydana gelen değişimleri ve süreklilikleri algılar.
- Geçmişini bilmeyen bir toplum, hafızasını yitirmiş, akıntıya kapılmış gibidir.
- Tarih, geçmişin ışığında bugünün anlaşılmasını ve yarına yön verilmesini sağlar.
Tarihi Olaylara Bakış Açısı
- Tarihî olaylar ele alınırken tarihî bilgilerin kendi döneminin şartlarına göre değerlendirilmesi gerekir.
- Uzun yıllar önce yaşanmış bir olayın bugünün bakış açısı ve değer yargılarıyla ele alınması doğru değildir.
- Tarihi belgeler, yoruma muhtaçtır ve olayın yaşandığı çağın ve toplumun ruhunu taşımaktadır. Bu nedenle o ruha göre bir açıklama ve yorum yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
1.3. ZAMANIN TAKSİMİ
Tarihin Dönemlendirilmesi
- Yazı sayesinde tarihin kaydını tutmaya başlayan insanoğlu yazının keşfini bir dönüm noktası olarak kabul etmiştir. Bunun sonucunda yazıdan önceki zamanlar tarih öncesi, sonraki zamanlar ise tarihî dönemler olarak adlandırılmıştır.
- Böylece tarihî olayların daha rahat incelenmesi, araştırılması ve öğrenilmesi için tarihçiler tarihi belirli dönemlere (çağlara) ayırmıştır.
- Başta Orta Çağ olmak üzere İlk Çağ ve Yeni Çağ’ın başlangıç ve bitişlerini belirleyen tarihî gelişmeler doğrudan Avrupa tarihiyle ilgili olaylardır.
- Avrupalı olmayan milletler, Avrupa coğrafyasını ve tarihini etkilerse (Kavimler Göçü ve İstanbul’un Fethi gibi) bu dönemlendirme içerisinde ancak yer alabilmiştir. Doğal olarak da günümüzde bu dönemlendirmelerin doğruluğu tartışılmaktadır.
Takvim Sistemleri
- Sümerler, Babiller, Mısırlılar, Yunanlar, İbraniler, Romalılar, Aztekler, Mayalar, Çinliler, Hintler, Tibetliler, Türkler ve Araplar gibi çok çeşitli millet ve topluluklar değişik takvimler meydana getirmiştir.
- Bu millet veya topluluklar takvimleri ay veya güneş yılını esas alarak oluşturmuştur.
- Ay yılı, Ay’ın Dünya etrafındaki dönüşünü esas alır ve on iki tur dönüşü bir yıla denk gelir. Bu süre 354 gündür.
- Güneş yılı, Dünya’nın Güneş etrafındaki bir tur dönüşünü esas alır. Bu süre 365 gün 6 saattir.
- Tarih boyunca Türkler; On İki Hayvanlı Türk Takvimi’ni, hicrî takvimi, Celâli Takvimi, Rûmî Takvim ve miladi takvimi kullanmıştır.
On İki Hayvanlı Türk Takvimi
- Türklerin kullandığı ilk takvimdir ve güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir.
- Hangi tarihten itibaren kullanıldığı bilinmemekle birlikte bu takvim Kök Türkler ve Uygurlar tarafından
- kullanılmıştır.
- On iki yılda bir devir yapan bu takvimde yıllar, hayvan adları ile gösterilir.
- Bu takvimde kullanılan hayvan isimleri ise şunlardır: sıçgan (sıçan), ud (öküz), bars (pars), tavışgan (tavşan), lu (ejder), yılan, yund (kısrak), kon (koyun), biçin (maymun), takıgu (tavuk), it (köpek), tonguz (domuz).
Hicrî Takvim
- Türklerin İslamiyet’i kabul ettikten sonra kullandığı takvimdir.
- Bu takvimde Hz. Muhammed’in hicret ettiği yıl (622), başlangıç kabul edilmiştir.
- Hz. Ömer Dönemi’nde oluşturulan bu takvim, ay yılını esas almıştır.
- Bu takvime göre bir yıl 354 gün 8 saat 48 dakikadır. Ayrıca bir ay yılı, bir güneş yılından yaklaşık 11 gün eksiktir.
- Diğer bir ismi kamerî (ay) takvimidir.
- Günümüzde İslam dünyası, dinî günleri hicrî takvime göre belirlemektedir.
Celâli Takvimi
- Büyük Selçuklu Sultanı Celaleddin Melikşah’ın (1072-1092) emriyle Ömer Hayyam başkanlığında kurulan bir astronomi heyetince hazırlanmıştır.
- Başlangıç olarak 1079 yılı kabul edilmiş ve güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir.
Rûmî Takvim
- Osmanlı Devleti’nde mali işlerin düzenlenmesi amacıyla kullanılmıştır.
- Güneş yılı esasına dayanan bu takvimde bir yıl 365 gün 6 saattir. 1839’dan itibaren mart ayı, mali yılbaşı olarak kabul edilmiştir.
- Miladi takvimle arasında 584 yıllık fark vardır.
Miladi Takvim
- Günümüzde dünyada en yaygın kullanılan takvimdir.
- Bir yıl 365 gün 6 saattir. Başlangıcı, Hz. İsa’nın doğumundan bir hafta sonrası yani 1 Ocak’tır.
- Kökeni Mısırlılara dayanan bu takvimi Romalılar geliştirmiş ve Papa 13. Gregorious (Gregoryus) son şeklini vermiştir. Bu nedenle “Gregoryen takvimi” de denir.
- Ülkemizde 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.
Yüzyılların sınıflandırılmasında milat kavramı dikkate alınır. Hz. İsa’nın doğumundan önceki yıllara MÖ (milattan önce), sonrasına da MS (milattan sonra) denir. Yüzyıl kavramı teorik olarak sonu çift sıfır ile biten bir yılda başlar ve “yüzyıllık dönem” anlamında kullanılır.
9. Sınıf Tarih Kitabı PDF olarak indirmek için tıklayınız.
9. Sınıf Edebiyat Konu Anlatımı PDF için tıklayınız.
9. Sınıf Tarih 1. Ünite Özeti PDF Konu Anlatımı; 9. Sınıf tarih 1. ünite özeti PDF konu anlatımı pdf ders notları, 9. sınıf tarih 1. ünite özetleri, 9. Sınıf Tarih 1. Ünite Özeti PDF, 9. sınıf tarih kitabı kaynak alınarak 9. sınıf tarih konuları ve müfredatına göre hazırlanmıştır. 9. Sınıf Tarih 1. Ünite PDF olarak indirebilirsiniz. 9. Sınıf Tarih 1. Ünite Özeti, 9. Sınıf Tarih 1. Ünite Ders Notu, 9. Sınıf Tarih 1. Ünite Konu Anlatımı PDF olarak indir.
