10.Sınıf Edebiyat 1.Dönem 2.Yazılı Soruları PDF I Türk Dili ve Edebiyatı I 2021 – 2022 çalışma kağıdı, yazılıda çıkabilecek soruları sizler için derledik.
10.Sınıf Edebiyat 1.Dönem 2.Yazılı Soruları
İslamiyet Öncesi Türk Şiirinden Gelebilecek Sorular
1.Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız.
• “Sığır” adı verilen dinsel sürgün avları ile “şölen ya da toy” denilen dinsel ziyafetlerde söylenen şiirlere …………………………. adı verilir.
• Koşuklar, söyleyiş biçimi ve yapı bakımından halk edebiyatındaki ……………………………… benzer.
• Bir kimsenin ölümünden sonra yapılan ve “Yuğ” adı verilen dinsel yas törenlerinde söylenen şiirlere …………………………….. denir.
• Sagular İslamiyet sonrasında divan edebiyatında ……………………………..,
halk edebiyatında ……………………………. adını almıştır.
2.Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
• Koşuklar genellikle 7’li, 8’li ve 11’li hece vezniyle, dörtlükler hâlinde söylenen şiirlerdir. (…)
• Koşuğun kafiye düzeni “aaab, (abab veya abcb) cccb, dddb…” şeklindedir. (…)
• Sagularda doğa, güzellik, kahramanlık, sevgi, cesaret gibi temalar işlenir. (…)
• Sagular 7’li hece ölçüsü ile yazılmıştır ve şekil olarak koşuklara benzer. (…)
Alp Er Tunga öldi mü?
İsiz ajun kaldı mu?
Ödlek öçin aldı mu?
Emdi yürek yırtılur.- Yukarıdaki şiirin nazım şekli aşağıdakiler hangisidir?
A) Koşuk B) Koşma C) Mâni D) Tuyuğ E) Sagu
Avlap meni koymangız
Ayık ayıp kaymangız
Akar közüm uş tengiz
Tegre yöre kuş uçar
(Beni avlayıp koymayın, söz verip sözünüzden geri dönmeyin; işte gözlerimden deniz gibi gözyaşı akıyor, gözyaşlarımın etrafında da kuşlar uçuşuyor.) - Bu dizelerle ilgili,
I. Ölçüsü hecedir.
II. Birimi dörtlüktür.
III. Uyak düzeni aaab’dir.
IV. Koşma nazım biçimiyle yazılmıştır.
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
Geçiş Dönemi Eserleri ile İlgili Gelebilecek Sorular
5.Aşağıda verilen eserlerle yazarları doğru şekilde eşleştiriniz.
a. Kutadgu Bilig 1.Edip Ahmet Yükneki
b. Atabetü’l Hakayık 2.Ahmet Yesevi
c. Dîvânu Lugâti’t-Türk 3.Kaşgarlı Mahmut
d. Divan-ı Hikmet 4.Yusuf Has Hacip
6.Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
• Geçiş Dönemi eserleri Hakaniye lehçesiyle yazılmış, genel itibariyle didaktik (öğretici) ürünlerdir.. (…)
• Geçiş Dönemi eserlerinde aruzla hece, beyitle dörtlük iç içe yazılmıştır. (…)
• Geçiş Dönemi eserleri İslamiyet öncesi dönemin kültüründen izler yoktur. (….)
7.Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız.
• ……………………………………….. Türkçenin ilk sözlüğü, dil bilgisi kitabıdır.
• ……………………………………….. Türk edebiyatında yazılmış ilk mesnevidir.
• ……………………………………….. tasavvufi bir eser olup Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.
• ……………………………………….. alegorik bir eserdir, dört sembolik kahramanın karşılıklı konuşmalarından oluşur.
• Hoca Ahmet Yesevi’nin yazdığı şiirlere ……………………….. adı verilmiştir.
•………………………………. dinî-tasavvufi halk şiirinin başlangıcı sayılır.
•……………………………………….. geniş alana yayılmış Türk boylarının kültürü ile ilgili pek çok unsura yer vermesi nedeniyle ilk Türk dünyası ansiklopedisi olarak
da kabul edilir.
•……………………………… adlı eserde bilginin faydası, cehaletin zararları, cömertlik, cimrilik, iyi ve kötü huylar gibi konular anlatılır.
Halk Edebiyatı Şiiri İlgili Gelebilecek Sorular
8.Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız.
• …………………….. mutasavvıf şairler tarafından dinî konularda, Allah’ı övmek ve Allah’a yalvarmak amacıyla oluşturulan, kendine özgü bir ezgiyle söylenen şiirlerdir.
• İlahi yerine Mevlevîler ………………., Bektaşiler ……………………, Yesevîler ……………….. adlarını kullanmışlardır.
•İlahi türü ile özdeşleşen sanatçımız ………………………………….’dir.
• ……………………. anonim Türk halk edebiyatının tek dörtlükten oluşan nazım şeklidir.
• Mânilerin kafiye düzeni “………………………” şeklindedir.
• Yapıları bakımından mâniler ………………..,………………………,…………….. olmak üzere üç çeşittir.
•…………………………., ezgiyle (müzikle) söylenen anonim halk edebiyatı nazım şeklidir.
• Türkülerde her bendin sonunda tekrar eden nakarat bölümü, ……………………… ya da ……………………. adıyla da anılır.
Aşağıdaki dörtlüklerden hangisinin türü yay ayraç içinde yanlış verilmiştir?
A) Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı (Gazel)
B) Bülbülüm altın kafeste
Öter aheste aheste
Ötme bülbül yârim hasta
Ah neyleyim şu gönlüme
Hasret kaldım sevdiğime (Türkü)
C) Dünyayı gezdim dolaştım
Ayrılık gibi derd olmaz
Tatlı canımdan usandım
Ayrılık gibi derd olmaz (Koşma)
D) Şol cennetin ırmakları
Akar Allah deyü deyü
Çıkmış İslam bülbülleri
Öter Allah deyü deyü (İlahi)
E) Saçımda siyahım var
Bülbül gibi âhım var
Göz gördü gönül sevdi
Benim ne günahım var (Mâni)
- Koşma ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Genellikle 11’li hece ölçüsü ve dörtlük birimiyle yazılır. B) Kafiye düzeni abab – cccb – dddb … şeklindedir. Bazen ilk
dörtlüğün kafiye düzeni değişir ve aaab/abcb şeklinde de olabilir.
C) Koşmaların; güzelleme, koçaklama, ağıt ve taşlama olmak üzere dört türü vardır. D) Koşmalarda halkın her kesiminden insanın anlayabileceği yalınlıkta bir dil kullanılmıştır. E) Koşmalar lirik söyleyişi yönüyle divan şiirindeki kasidelere benzetilebilir.
- Aşağıda özellikleri verilen nazım şekillerinin hangileri olduğunu parantez içine yazınız.
• Kendine özgü bir ezgiyle söylenen bu şiirlerde “bre, hey, behey” gibi mertçe
söyleyişler dikkat çeker. (………………………………………)
• 8’li hece ölçüsü ve dörtlükler hâlinde söylenen; sevgi, doğa, güzellik konularını işleyen ve özel bir ezgisi olan âşık edebiyatı nazım biçimidir. (……………………….)
• Toplumu etkileyen olayların, dörtlük sınırı olmaksızın 11’li hece ölçüsü ile yazıldığı en uzun âşık edebiyatı nazım biçimidir. (………………………………….)
Gönül gurbet ele çıkma
Ya gelinir ya gelinmez
Her dilbere meyil verme
Ya sevilir ya sevilmez
(………………………………) (……………………………………)
Tren gelir öterek
Kömürünü dökerek
Ben anamdan ayrıldım
Gözüm yaşım dökerek
(………………………………)
Divan Edebiyatı Şiiri İlgili Gelebilecek Sorular
Aşağıda özellikleri verilen nazım şekillerinin hangileri olduğunu parantez içine yazınız.
• Divan şiirinde aşk, kadın, şarap konularında yazılan lirik şiirlere denir. Bu şiirler 5-15 beyit arasında yazılır. (………………………..)
• Divan şiirinde din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan şiirdir. Bu şiirin beyit sayısı 33-99 arasındadır. (……………………….)
• Genellikle dörder dizeli bentlerle kurulur, bestelenmek için yazılır. Bu şiirde her bendin sonunda tekrarlanan dize ise nakarat olarak adlandırılır. (………………)
• Divan şiirine Türklerin kazandırdığı, halk edebiyatındaki mâniye benzeyen nazım şeklidir. (………………)
• Bu nazım biçimi, adeta Ömer Hayyam’la özdeşleşmiştir ve aaxa şeklinde kafiyelenir. (………………..)
• Dörder dizeli bentlerden oluşan, bent sayısı 3-7 arasında değişen bu nazım biçiminde konu sınırlaması yoktur. (………………..)
Aşağıdaki kısa cevaplı soruları cevaplayınız.
a. Gazelin ve kasidenin ilk beytine ve son beytine ne denir?
b. Kasidenin en güzel beytine ne denir?
c. Kasidede şaiirin mahlasının bulunduğu beyte ne denir?
ç. Kasidede şairin kendini övdüğü bölüme ne ad verilir?
d. Kasidede övgünün yer aldığı bölüm hangisidir?
e. Gazelde şaiirin mahlasının bulunduğu beyite ne ad verilir?
f. Şarkının en dokunaklı dizesine ne ad verilir?
Aşağıda verilen nazım biçimleri ile bu nazım biçimlerinin en iyi şairlerini karşılaştırınız.
a. âşıkane Baki
b. rindane gaze Fuzuli
c. şûhane gazel Nedim
ç. hikemî gazel Nabi
d. şarkı Ömer Hayyam
e. kaside Kadı Burhanettin
f. rubai Nedim
g. tuyuğ Nefi
- Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin ilk beyti (matla) olabilir?
A) Ey Necâtî çıkma yoldan aldanub güzellere
Şem gibi sanma kim dâim önünce varalar
B) Renk aldı özge ateşimizden şerab ü gül
Peymane söylesün bunu gülzar söylesün
C) Gelin ey ehl-i hakikat çıkalım dünyadan
Gayr yerler gezelim, özge safalar görelim
D) Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi
E) Dilde gam var şimdilik lûtfeyle gelme ey sürûr
Olamaz bir hânede mihmân mihmân üstüne
- Aşağıdakilerden hangisi beyitlerle kurulan Divan edebiyatı nazım şekillerinden biri değildir?
A) Gazel B) Kaside C) Mesnevi D) Murabba E) Kıt’a
10.Sınıf Edebiyat 1.Dönem 2.Yazılı Soruları Video Çözümü
10.Sınıf Edebiyat 1.Dönem 2.Yazılı PDF olarak indirmek için tıklayınız.
